Humanitarny korytarz tranzytowy został zorganizowany we współpracy z międzynarodowymi organizacjami pozarządowymi na lotnisku w Ałmaty dla dalszych lotów do krajów trzecich.
– Kazachstan bierze czynny udział w wysiłkach społeczności międzynarodowej na rzecz pomocy humanitarnej dla Afganistanu. Utrzymanie więzi handlowych i gospodarczych z tym krajem, a także uniknięcie kryzysu humanitarnego, to kwestie kluczowe – nie ma wątpliwości Tałgat Kalijew, Specjalny Przedstawiciel Prezydenta Kassyma-Żomarta Tokajewa ds. Afganistanu.
17 października kazachska delegacja pod przewodnictwem Specjalnego Przedstawiciela Prezydenta ds. Współpracy Międzynarodowej Jerżana Kazychana złożyła wizytę roboczą w Kabulu.
- Delegacja przebywała ze specjalną misją niesienia pomocy humanitarnej dla Afganistanu. Społeczność międzynarodowa rozumie, że nie można pozwolić na załamanie gospodarcze i kryzys humanitarny w Afganistanie. Niesie to za sobą pewne ryzyko i zagrożenia. Wzrost handlu narkotykami, ekstremizm religijny, prawdopodobnie napływ uchodźców. Chodziło o niesienie pomocy humanitarnej, a po drugie, budowanie nowych więzi gospodarczych, aby gospodarka afgańska nie upadła. Teraz nie mówimy o negocjacjach politycznych. Chodzi o pomoc Afgańczykom - wyjaśnił Minister Spraw Zagranicznych Kazachstanu Muchtar Tleuberdi.
Dyskusje w Moskwie
Prezydent Kazachstanu Kassym-Żomart Tokajew również zaproponował powołanie w Ałmaty centrum pomocy humanitarnej w celu udzielenia pomocy Afganistanowi. Dla rządzonego przez talibów kraju Kazachstan udzielił pomocy humanitarnej w postaci 5 tys. ton mąki, a wkrótce przekaże kolejne 20 tys. ton, zakupionych przez Światowy Program Żywnościowy ONZ. Władze republiki zaoferowały również gotowość wysłania Afganistanowi kazachskiej szczepionki przeciwko COVID-19 – QazVac.
Kazachstan od początku monitoruje to, co dzieje się w Afganistanie. Tuż po przejęciu władzy w kraju przez talibów, Prezydent odbył spotkanie na temat sytuacji w Afganistanie z udziałem Premiera i szefów kluczowych resortów. Władze republiki włączają się także w międzynarodową dyskusję na temat sytuacji w Afganistanie.
20 października Specjalny Przedstawiciel Prezydenta Kassyma-Żomarta Tokajewa ds. Afganistanu Tałgat Kalijew uczestniczył w konsultacjach w sprawie Afganistanu w formacie moskiewskim. Wydarzenie poświęcone było dalszym działaniom na rzecz stabilizacji sytuacji w tym kraju oraz wsparcia jego odbudowy pokonfliktowej.W październikowym spotkaniu wzięli udział również przedstawiciele Rosji, Chin, Pakistanu, Iranu, Indii, Kirgistanu, Turkmenistanu i Uzbekistanu, a także rządu tymczasowego Afganistanu.
Świat nie opuści Afganistanu
Równocześnie Kazachstan nie komentuje sytuacji wewnętrznej w Afganistanie, kraj ma swoje „kazachskie podejście” do Afganistanu.
– Ten kraj jest w trudnym położeniu od ponad trzydziestu lat, a więc od inwazji sowieckiej. W sierpniu 2021 roku wkroczył w nowy etap i trudny okres przejściowy. Trzeba przy tym zrozumieć, że jest to kraj wyjątkowy, w którym żyje wiele grup etnicznych, podzielonych dodatkowo na plemiona i klany, co oznacza, że zarządzanie krajem przez jedną stolicę i jedną partię polityczną jest bardzo trudne. – zwraca uwagę Tałgat Kalijew.
Z punktu widzenia społeczności międzynarodowej, zdaniem Kalijewa, ważne jest poszanowanie praw człowieka, w szczególności kobiet, dzieci, mniejszości i Afgańczyków, którzy wspierali poprzedni rząd.
Afganistan to ważna część świata, obszar szczególnego zainteresowania Pakistanu, Iranu, Rosji, Chin, a nawet Indii. Unia Europejska i Stany Zjednoczone nie mają już żadnych zobowiązań po powrocie swoich obywateli i Afgańczyków, którzy pomogli państwom NATO w Afganistanie.Na prośbę ONZ ponad 200 członków personelu ONZ zostało przeniesionych z Kabulu do Ałmaty ze względów bezpieczeństwa do pracy zdalnej.
– Niewiele jednak możemy zrobić, dopóki budowa nowego państwa i nowego rządu pod przywództwem talibów nie zostanie zakończona. Musimy być spokojni, wywieranie presji tylko pogorszy sytuację. Co ważne, świat nie opuści Afganistanu. Jego sąsiedzi są liderami regionalnymi i dołożą starań, by kraj był dobrze prosperujący, stabilny i prowadził odpowiedzialną politykę – podkreślił Kalijew.
Czy dojście do władzy talibów zagraża bezpieczeństwu narodowemu Kazachstanu i krajów sąsiednich, w których także może dojść do religijnej radykalizacji?
– Dopiero za kilka lat będziemy mogli ocenić skutki działania rządu talibów i jego wpływ na region. Nie zapominajmy, że kraje otaczające Afganistan są muzułmańskie (w tym Iran, Uzbekistan), a nie widzą ryzyka. Gdy ajatollah Chomeini doszedł do władzy w wyniku rewolucji islamskiej było dużo strachu, który nie znalazł potwierdzenia. Musimy oddzielić rzeczywistość od wyobraźni, bo życie jest nieprzewidywalne. Co więcej, trudne czasy, a w takich żyjemy, utrudniają prawidłowe osądy – odpowiedział Specjalny Przedstawiciel Prezydenta ds. Afganistanu.
Czas USA w Afganistanie się skończył, a kilka innych mocarstw próbuje na tym zyskać. Czy Kazachstan również ma szansę stać się ważnym graczem w tej rozgrywce?
– Nasz czas zaczął się w 1991 roku, kiedy Kazachstan uzyskał niepodległość – przypomina Kalijew. I dodaje: – Potrzebujemy tylko czasu, aby nasza gospodarka stała się silniejsza i bardziej zdywersyfikowana, aby mogła pozbyć się uzależnienia od dochodów z ropy naftowej. Mamy bardzo ambitne plany dotyczące zielonej gospodarki i alternatywnych źródeł energii. To jest powód, dla którego wysyłamy młodych ludzi w świat na studia na najlepszych uczelniach. To oni są siłą napędową, która pchnie Kazachstan do przodu.
Kazachstan był jedyną republiką w Azji Środkowej, która udzieliła pomocy humanitarnej afgańskim studentom, w szczególności 50 mln USD na sfinansowanie programów edukacyjnych na kazachskich uniwersytetach.