PiS wygrywa (ale się nie cieszy)

Z punktu widzenia obozu rządzącego minione wybory były wprost przedziwne. Z jednej strony oczywistym jest, że Prawo i Sprawiedliwość osiągnęło historyczny sukces, o jakim dotychczasowe partie mogły tylko pomarzyć. Samodzielna większość przy pięciu komitetach i frekwencji przekraczającej 60 proc. robi wrażenie. PiS przez cztery lata poszerzyło swój elektorat o ponad dwa miliony wyborców.

To jednak jeszcze nic. Cztery lata temu Zjednoczona Prawica miała samodzielną większość jedynie dzięki dwóm cudom nad urną – klęsce SLD oraz niezwykłego pecha Korwin-Mikkego, któremu zabrakło dosłownie dwudziestu paru tysięcy głosów, aby wejść do Sejmu. Oba komitety znalazły się tuż pod progiem, przez co niemal 12 proc. głosów poszło do kosza. Mówiąc wprost – PiS jedynie dzięki niezwykłemu zbiegowi okoliczności otrzymał te 235 mandatów. Teraz udało się powtórzyć ten sukces bez żadnych sztuczek. Próg przekroczył nie tylko lewicowy sojusz, ale również i Konfederacja, a Kaczyński I TAK ma samodzielną większość. Popularność partii rządzącej jest zatem olbrzymia. PiS prawdopodobnie osiągnął (kolejny) szklany sufit, którego już nie uda się przebić.

Z drugiej jednak strony… wystarczyło posłuchać powyborczego wystąpienia Jarosława Kaczyńskiego, aby zdać sobie sprawę ztego, jak wielki niedosyt panuje w obozie rządzącym. Skoro prezes PiS mówi wprost milionom Polaków „zasługiwaliśmy na więcej”, to wnioski nasuwają się same – wyniki są oczywiście wspaniałe, ale ktoś straci przez nie głowę.

Stracony Senat

Pierwszym zawodem dla rządzących jest oczywiście Senat. Politycy i niektórzy komentatorzymachają lekceważąco ręką, zapewniając, że Izba Wyższa jest bez znaczenia i co najwyżej może spowolnić ledwie na miesiąc prace Sejmu. Nie jest to jednak do końca prawda. Po pierwsze, Senat nie tylko uczestniczy w procesie legislacyjnym, ale jest również organem niezbędnym do wyboru prezesa NIK, prezesa IPN czy też… RPO. A przypomnijmy, że Adam Bodnar kończy swoją kadencję już w przyszłym roku.

To się wiąże z drugą kwestią. Otóż jednym z filarów Prawa i Sprawiedliwości, którego z lubością używali politycy do odróżnienia się od Platformy Obywatelskiej jest hasło sprawczości. Oni przez osiem lat mówili, że nic się nie da zrobić, a my przyszliśmy i pokazaliśmy, że jak się chce, to się da – taka, mówiąc w uproszczeniu, była narracja pisowców przez ostatnie cztery lata. I teraz na tym wizerunku mogą się pojawić poważne rysy.

Może się okazać, że każda ustawa jest procedowana w bólach, opozycyjny marszałek Senatu wygłasza antyrządowe orędzia w TVP, a Adam Bodnar ponownie zostaje Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Tak, panuje zwyczaj, że ta sama osoba nie powinna piastować funkcji RPO przez dwie kadencje, ale kto Bodnarowi zabroni, gdy wzywa zagrożona demokracja? Po prawdzie nawet nie trzeba go ponownie wybierać, wystarczy że senatorzy nie będą akceptowali kolejnych kandydatów wystawianych przez Sejm, co automatycznie będzie przedłużać kadencję Bodnara w nieskończoność. Wizerunkowo byłoby to chyba jeszcze gorszym wyjściem dla PiS.

Prawicowa opozycja

Drugim ciosem dla rządzących jest niedopilnowanie konkurencji po prawej stronie sceny politycznej. Być może nie wszyscy sobie zdają sprawę z tego, jakim zagrożeniem jest potencjalnie Konfederacja. Oczywiście ten sojusz jest bardzo chwiejny, wielu liderów, różne środowiska etc. – to wszystko prawda, ale zawsze istnieje ryzyko, że partia nie rozpadnie się (lub że nie uda się jej „rozpaść”) i nie powtórzy się schemat Kukiza czy wcześniej LPR i Samoobrony.

Kaczyński przez lata starał się zmonopolizować prawą stronę sceny, nie pozwalając pomniejszym podmiotom na rozwinięcie się w poważną konkurencję. Prawo i Sprawiedliwość miało być prezentowane jako jedyna prawicowa partia, którą warto wspierać, gdyż wszelkie pomniejsze podmioty, być może mają tam jakieś swoje racje, ale to nie ma znaczenia, gdyż i tak nie przekroczą progu. „Na wojnie nie zakłada się klubów dyskusyjnych” – trzeba zewrzeć szeregi i poprzeć prezesa, a nie rozprawiać o sprawach, które i tak się nie mogą urzeczywistnić.

Konfederacja tymczasem pokazuje, że głos na nią oddany nie jest już głosem straconym. Oczywiście ta formacja może podzielić los wszelkich innych ruchów antysystemowych, ale potencjalne zagrożenie jest bardzo poważne. Walka z lewicą (szczególnie post-PZPR-owską) czy „liberałami” z PO to dla PiS-u proste zadanie, które pozwala odróżnić się i pokazać jako alternatywa dla mainstreamu III RP. Walka z inną prawicą już tak prosta nie będzie. Zwłaszcza, że to PiS teraz jest mainstreamem (8 milionów głosów!). Ponadto w kwestiach ideowych Konfederacja nie musi się hamować. Tak jak Lewica nie ma problemów w podgryzaniuKoalicji Obywatelskiej np. w kwestii „homomałżeństw”, tak samo Konfederaci mogą spokojnie uderzać w rządzących choćby w sprawach aborcji.

Ludowcy nie do zdarcia

Następnym rozczarowaniem okazał się wynik Polskiego Stronnictwa Ludowego. Nie jest żadną tajemnicą, że między tymi partiami szło na ostre od dawna. Dlatego też Kosiniak-Kamysz zapewnia, że nigdy nie wejdzie w sojusz z Kaczyńskim, gdyż jak to sam powiedział „nie da się robić koalicji z kimś, kto chce cię zniszczyć i wyeliminować".

Okazało się, że PiS zlekceważył ludowców oraz resztki Kukiz’15, których połączone siły dały zaskakujące prawie 9 proc.

PSL ponadto w ostatnich miesiącach zaczął się stroić w piórka chadecji. To może śmieszyć, biorąc pod uwagę słynny obrazek z maja, gdy Kosiniak-Kamysz oklaskiwał antyklerykalne wystąpienie Jażdżewskiego, ale jednak podziałało. Dla pewnej część wyborców, którzy są antypisowi, a jednocześnie nie akceptują obyczajowych liberałów, umożliwiło to oddanie głosu. W przeciwnym razie ci ludzie prawdopodobnie w ogóle nie ruszyliby do urn.

Opozycja wewnętrzna

Być może najpoważniejszym problemem okaże się jednak nie opozycja „jawna” w postaci Konfederacji czy PSL-u, ale opozycja wewnętrzna. Przez ostatnie lata zapomnieliśmy, że Zjednoczoną Prawicę tworzą trzy oddzielne podmioty. Zarówno Jarosław Gowin jak i Zbigniew Ziobro umocnili swoje pozycje i obaj koalicjanci Kaczyńskiego mogą w razie potrzeby utworzyć oddzielne kluby poselskie oraz – rzecz jasna – domagać się większej autonomii i większego udziału w politycznych łupach.

Zresztą już teraz widać pierwsze tarcia. Jarosław Gowin publicznie ogłosił, że rząd nie zniesie 30-krotności składek na ZUS, a jeżeli PiS-owi i Solidarnej Polsce tak bardzo zależy na tych rozwiązaniach to mogą je sobie przegłosować… z lewicą. A przypomnijmy, że likwidacja limitu została już wpisana do budżetu na 2020 rok i miała dostarczyć ponad 5 miliardów złotych. Mateusz Morawiecki wiele zainwestował w opowieść o pierwszym zrównoważonym budżecie w historii III RP. Zbyt wiele, by teraz z tego ot tak zrezygnować. Pozostaje pytanie, skąd w takim razie wyjmie brakujące miliardy?

Zgrzyty dobiegają też ze strony drugiego koalicjanta, z którego obozu słychać już pogłoski, że minister sprawiedliwości domagał się dodatkowych wpływów dla swojego środowiska. A pamiętajmy, że Ziobro już raz opuścił szeregi kaczystów. Stąd też po sejmowych korytarzach zaczęły krążyć plotki dotyczące planów zawarcia przez PiS koalicji z PSL-em. Nawet jeżeli nie mają one potwierdzenia, to nie ulega wątpliwości, że obaj (do niedawna) „junior partnerzy” potrafili wykorzystać ostatnie lata dla wzmocnienia swojej pozycji. To kolejny kłopot na głowie Kaczyńskiego, który nie będzie już mógł z taką łatwością dokonywać rewolucyjnych zmian, jak to miało choćby miejsce przy roszadzie premierów.

Naoliwiona maszyna?

PiS osiągnął olbrzymi, największy sukces w historii III RP. I to właściwie jest niepodważalne. Ani SLD, ani PO nie mogło liczyć na takie poparcie. Faktem jest jednak, że paradoksalnie to poprzednie wybory okazały się dla Jarosława Kaczyńskiego o wiele łaskawsze. Najbliższa kadencja parlamentu będzie usiana ciągłymi kłótniami, sprzeczkami i nieustannymi targami. Lider PiS-u będzie musiał brać pod uwagę zarówno opozycję zewnętrzną, jak i wewnętrzną. Ta sytuacja może spowodować, że „naoliwiona maszyna”, jak to politycy obozu rządzącego sami siebie nazwali w jednym ze spotów, może się w końcu zacząć zacinać. Jeżeli Kaczyński nie przekona Ziobry i Gowina do swojej wizji polityki i pozwoli im za bardzo urosnąć, to, cytując słynne przysłowie, czekają nas ciekawe czasy (a tych wszak należy unikać).

Artykuł wyraża poglądy autora i nie musi być tożsamy ze stanowiskiem redakcji.

Zobacz poprzednie teksty z cyklu "TAKI MAMY KLIMAT":

Czytaj też:
Wszystko albo nic. Trzeciej drogi nie ma
Czytaj też:
Antysystemowość się przeterminowała