Strzegąc pamięci

Wśród tegorocznych nominowanych są m.in. minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński, Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, Polska Grupa Energetyczna czy Telewizja Polska.

Redakcja tygodnika „Do Rzeczy” od 2013 r. wyróżnia osoby i instytucje, które często wbrew trudnościom pielęgnują i promują polską tożsamość. I choć plebiscyt od samego początku cieszy się ogromną popularnością, to lista tych, których należy uhonorować, wciąż się nie wyczerpuje. – Widzieliśmy, że taka nagroda jest szczególnie potrzebna. Nie działały takie organizacje jak np. Instytut Pileckiego, a istniejące niechętnie odnosiły się do kwestii tożsamości narodowej – wspomina redaktor naczelny „Do Rzeczy” Paweł Lisicki.

To właśnie wówczas pojawiła się w redakcji myśl, by uhonorować tych, którzy pielęgnują pamięć o naszej tożsamości i pokazują to, co w polskiej historii wielkie. – To była pierwsza nagroda, w której prezentowano taki sposób patrzenia na polską historię – zauważa Lisicki. Szybko okazało się, że pomysł był niezwykle trafiony. Już w pierwszej edycji konkursu do redakcji wpłynęło kilkaset zgłoszeń. Kandydatów do nagrody mogą bowiem zgłaszać listownie i e-mailowo sami czytelnicy.

„Dziękuję za to cenne przedsięwzięcie jego inicjatorom, organizatorom oraz członkom wysokiej kapituły. Wyrażam uznanie dla Państwa zapału i wytrwałości za długoletnie starania o to, aby osoby szczególnie zasłużone dla kultury historycznej w Polsce zostały należycie docenione, a wiedza o ich inspirujących dokonaniach szeroko rozpropagowana” – napisał w ubiegłym roku do organizatorów laureatów Strażnika Pamięci prezydent Andrzej Duda.

„Bez zaangażowania, mądrości i ofiarności grona osób to, co najcenniejsze z naszej przeszłości, uległoby zniszczeniu, a w końcu całkowitemu zapomnieniu. Zachowanie pamięci jest warunkiem trwania narodu, buduje tożsamość, łączy odległe czasy z przyszłością” – zauważała z kolei marszałek Sejmu Elżbieta Witek.

Laureaci 2022

Podczas ostatniej edycji Strażnika Pamięci w kategorii Twórca nagrodę otrzymał prof. Ryszard Legutko. Europoseł PiS podkreślił, że pamięć to „miejsce, przestrzeń, w której istnieją różne rzeczy, przedmioty, utwory skojarzenia, a także idee”. – To, że w którymś momencie odwróciłem się od liberalizmu, spowodowane było właśnie tym, że zauważyłem, iż jest to miejsce, wbrew tej mnogościowej narracji, bardzo małe i niewiele w nim myśli, rzeczy wartościowych, i przebywanie w tej przestrzeni uznałem za nieprzyjemne – wskazywał. W tej kategorii wyróżnienie otrzymali Krzysztof Skowroński, założyciel i prezes Radia Wnet, oraz Tomasz Stańczyk i Sławomir Koper.

W kategorii Instytucja ubiegłoroczną nagrodę otrzymał Narodowy Bank Polski za Centrum Pieniądza NBP. W specjalnym nagraniu prezes Narodowego Banku Polskiego prof. Adam Glapiński przypomniał, że inicjatorem powstania Centrum Pieniądza NBP był obecny patron tej instytucji Sławomir Skrzypek, który zginął pod Smoleńskiem. – Sławomir Skrzypek wytoczył jasny cel dla CP NBP zawierający się w przekonaniu, że Polacy z wiedzą ekonomiczną łatwiej poradzą sobie z trudnościami oraz będą konkurencyjni na globalnym rynku – powiedział Glapiński. W tej kategorii wyróżniono również Wydawnictwo Biały Kruk oraz Fundację Nasze Dzieci Kornice.

W kategorii Mecenas nagrodę Strażnik Pamięci otrzymały Lasy Państwowe za upowszechnianie wartości polskiej kultury materialnej. – To wielki zaszczyt dla mnie, że w imieniu wielu tysięcy leśników otrzymałem tę prestiżową nagrodę. Wartości patriotyczne są wpisane w etos pracy każdego leśnika. Bardzo dziękuję kapitule za tę szczególną nagrodę – powiedział dyrektor generalny Lasów Państwowych Józef Kubica. W tej kategorii wyróżniono również Tomasza Kaźmierowskiego, założyciela Fundacji Identitas.

Ponadto nagrodę specjalną portalu DoRzeczy.pl otrzymało w ubiegłym roku Centrum Życia i Rodziny. – Nasza misja jest w dzisiejszym świecie niezwykle ważna. Żyjemy w świecie postprawdy i głębokiego relatywizmu. Wydaje mi się, że ta rewolucja, którą obserwujemy na całym świecie, i niestety także w Polsce, bardzo nam doskwiera i stara się zniszczyć polską duszę i powinniśmy stanąć w obronie naszych wartości, które są tak atakowane – wskazywał Paweł Ozdoba, prezes CŻiR.

Jubileuszową nagrodę z okazji 10-lecia Strażnika Pamięci otrzymał PKN Orlen. Z kolei nagrodę Strażnik Wartości – CUSTOS VIRTUTUM, przyznawaną pod patronatem tygodnika „Do Rzeczy” przez Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka, otrzymał prezes PKN Orlen Daniel Obajtek. – Jesteśmy czempionem multienergetycznym, ale nie możemy zapominać o działaniach społecznych, patriotyzmie, historii, czasach przeszłych, które stanowiły naszą polskość. Inwestujemy w zadania społeczne, zabytki, dziedzictwo narodowe, rzeźbiarstwo, malarstwo, duże wydarzenia o charakterze narodowym. Patriotyzm jest dla nas niezwykle ważny. Nasz macierzysty rynek jest przecież w Polsce – powiedział prezes PKN Orlen w specjalnym nagraniu.

Kandydaci do nagrody 2023

W tym roku Gala Strażnika Pamięci odbędzie się po raz pierwszy w nowo wybudowanym Muzeum Historii Polski na Cytadeli Warszawskiej, które zostało otwarte dla zwiedzających 29 września. To jeden z najnowocześniejszych i największych obiektów muzealnych nie tylko w Polsce, lecz także w Europie.

W tym roku nominacje do nagrody również obejmują trzy kategorie.

W kategorii Twórca nominowani są pisarz Wiesław Helak za „znaczenie jego powieści obrazujących życie na polskich kresach” – „Lwowska Noc”, „Nad Zbruczem” czy „W stronę Seretu”. W tej samej kategorii nominowany jest także pisarz Jacek Komuda za „wielką wartość twórczości literackiej dla budzenia i zachowania polskiej pamięci historycznej”. Redakcja szczególnie docenia takie powieści jak „Diabeł Łańcucki” i „Banita” z czasów sarmackich oraz „Hubal”, „Westerplatte” i „Wizna” z czasów drugiej wojny światowej. Z kolei za „troskę o przywrócenie polskiej kulturze dziedzictwa sarmackiego” nominowany jest również prof. Jacek Kowalski, pisarz i pieśniarz.

W kategorii Instytucja w tym roku do nagrody nominowani zostali prof. Piotr Gliński, minister kultury i dziedzictwa narodowego. Redakcja tygodnika „Do Rzeczy” uznaje determinację i skuteczność, z którymi prof. Gliński dążył do zbudowania Muzeum Historii Polski. „Dzięki wsparciu licznych współpracowników, ze szczególnym udziałem wieloletniego dyrektora Muzeum Roberta Kostro, prof. Glińskiemu udało się przełamać wieloletni imposybilizm i doprowadzić do otwarcia tego jednego z najważniejszych polskich muzeów” – czytamy w uzasadnieniu. Nominowane jest także Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, ponieważ dzięki tej placówce „można poznać wreszcie skalę antykomunistycznego oporu po wojnie oraz działalność antykomunistycznego podziemia, a także aktywność organizacji niepodległościowych z czasów PRL”. Ostatnim nominowanym w tej kategorii jest Stowarzyszenie „Wizna 1939”. Redakcja docenia nie tylko utrzymywanie pamięci o tej jednej z najważniejszych bitew września 1939 r., lecz także dokumentowanie ogółu zbrodni niemieckich w okupowanej przez Hitlera Polsce.

Nominowanymi w kategorii Mecenas są: Alior Bank za wspieranie aktywności patriotycznej i historycznej; Michał Bożek za m.in. finansowanie odbudowy i renowację zamku w Grodźcu Śląskim; PGE za „wspieranie działalności patriotycznej i polskiej pamięci historycznej” oraz Telewizja Polska. Redakcja „Do Rzeczy” szczególnie docenia finansowanie przez TVP filmów i sztuk teatralnych poświęconych polskiej historii i trosce o polską niepodległość.

Podobnie jak w latach ubiegłych portal DoRzeczy.pl przyzna również nagrodę specjalną. Z kolei Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka, pod patronatem tygodnika „Do Rzeczy”, ogłosi Strażnika Wartości – CUSTOS VIRTUTUM.