Polska, od morza aż po Tatry, słynie z przepięknych, wartych odwiedzenia sanktuariów i miejsc kultu religijnego. Wiele z nich słynie z cudownych obrazów i relikwii świętych. To nie tylko zabytki. To przede wszystkim ośrodki życia duchowego, które pomimo upływu lat pozostają wciąż żywe.
Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej na Jasnej Górze
Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej na Jasnej Górze jest najsłynniejszym ośrodkiem kultu maryjnego w Polsce. Nie bez powodu o Jasnej Górze mówi się "duchowa stolica Polski". Każdego dnia przed Cudownym Obrazem Matki Bożej Częstochowskiej modlą się tysiące wiernych z Polski i świata.
Cudowny obraz Matki Bożej Królowej Polski
Przed cudownym obrazem w Kaplicy Zawierzenia na Jasnej Górze modlili się liczni królowie i książęta. W 1656 roku przed obrazem Matki Bożej Częstochowskiej król Jan Kazimierz złożył śluby jasnogórskie, w których obrał Maryję na patronkę Polski. W 1717 roku obraz został ukoronowany koronami papieża Klemensa XI. Legenda głosi, że obraz został namalowany przez samego św. Łukasza Ewangelistę na desce stołu, przy którym jadła posiłki Święta Rodzina
To jednak nie wyjaśnia, dlaczego od wieków Wizerunek Matki Bożej na Jasnej Górze nazywany jest Cudownym. W przeciwieństwie do innych sanktuariów na Jasnej Górze nigdy nie odnotowano żadnych objawień maryjnych. Niemniej jednak Obraz, który został umieszczony w Kaplicy Zawierzenia słynie z wielu cudów, o czym zaświadczają pielgrzymi i przywożone przez nich wota wdzięczności.
Bez wątpienia, gdyby nie Obraz Matki Bożej, Jasna Góra byłaby jedynie być może pięknym i bogatym, ale martwym muzeum i zbiorem budynków, pamiątek i dzieł sztuki.
Zespół klasztorno-kościelny
Zespół klasztorno-kościelny na Jasnej Górze to jeden z najcenniejszych polskich zabytków. Składa się m.in. z wczesnobarokowego klasztoru i kościoła z wybudowaną w XVII wieku wieżą. Podczas Potopu w XVII wieku wojska szwedzkie próbowały zająć Jasną Górę. Ostatecznie klasztor zdołał się obronić.
Oprócz Kaplicy Matki Bożej i Bazyliki Jasnogórskiej, w których sprawowane są codziennie sakramenty, przez co oba miejsca są tak dobrze znane pielgrzymom, na Jasnej Górze znajduje się również warta zobaczenia Sala Rycerska z pamiątkowymi sztandarami wojskowymi, upamiętniającymi ważne wydarzenia z historii Polski. Na terenie Jasnej Góry znajdują się również Kaplica Różańcowa i Kaplica św. Józefa. Pielgrzymi mogą odwiedzić także Skarbiec i Muzeum 600-lecia. Obiekty muzealne można zwiedzać w konkretnych godzinach. Ważnym punktem na Jasnej Górze jest również Bastion św. Rocha – Skarbiec Pamięci Narodu.
Sanktuarium Matki Bożej Licheńskiej
Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski w Licheniu jest jednym z najbardziej znanych Polakom polskich sanktuariów. Jego początki sięgają XIX wieku i związane są z objawieniami w Lesie Grąblińskim, który znajduje się 2 km od Lichenia. W lesie znajdował się obraz z wizerunkiem Matki Bożej z polskim orłem na piersiach, namalowany na desce modrzewiowej ok. 1750 roku. Pod spodem biegnie napis "Królowo Polski udziel pokoju dniom naszym". Autor obrazu nie jest znany.
W 1813 roku Matka Boża objawiła się rannemu żołnierzowi Tomaszowi Kłossowskiemu. Poprosiła, by "zaniósł jej obraz w rodzinne strony". Po latach, Kłossowski ujrzał wizerunek Matki Bożej na obrazie w kaplicy pod Częstochową. Przeniósł obraz do Lasu Grąblińskiego, i umieścić na sośnie niedaleko swojego domu. Kolejne objawienia miały miejsce w 1850 roku. Tym razem Matka Boża objawiła się pasterzowi Mikołajowi Sikatce. Wzywała wówczas modlitwy, pokuty i przemiany życia. Maryja kazała także przenieść znajdujący się w lesie obraz w godniejsze miejsce.
W 1852 roku obraz został przeniesiony z Lasu Grąblińskiego do kaplicy cmentarnej w Licheniu. Uroczystość zgromadziła rzesze wiernych, a także władze duchowne, cywilne i wojskowe. Wydarzenia te zapoczątkowały kult Matki Bożej Licheńskiej i dały podwaliny pod sanktuarium w Licheniu.
W 2004 roku w Licheniu Starym powstała pięcionawowa bazylika. To największa świątynia w Polsce, a dwunasta co do wielkości na świecie. Na terenie bazyliki i na placu przed świątynią może przebywać jednocześnie nawet 250 tys. wiernych. Elementem zwieńczającym bazylikę jest złocista kopuła. Obok stoi wieża z dwoma tarasami widokowymi, która ma ponad 140 metrów wysokości. Wewnątrz świątyni obejrzeć można i posłuchać największych organów w Polsce.
Sanktuarium Matki Bożej w Gietrzwałdzie
Początki sanktuarium zaczynają się w małej drewnianej kaplicy postawionej na górce, łagodnie spadającej ku rzece. W XV wieku po wojnie polsko-krzyżackiej postawiono tam jednonawowy kościół gotycki. Został konsekrowany w 1500 roku jako kościół pw. Narodzenia Najświętszej Panny Marii.
Kościół był wielokrotnie remontowany. W 1790 bp Ignacy Krasicki dodał mu dwa nowe tytuły: świętego Jana Ewangelisty i świętych Apostołów Piotra i Pawła. Mimo to Gietrzwałd nie był znanym miejscem w Polsce. Popularność uzyskał dopiero po Objawieniach Matki Bożej, które trwały od czerwca do września 1877 roku.
Maryja objawiła się dwóm nastolatkom – Justynie Szafryńskiej i Barbarze Samulowskiej. Co ważne, Matka Boża mówiła do dziewczynek w języku polskim i przedstawiła się jako "Najświętsza Panna Maryja Niepokalanie Poczęta". Zażądała wówczas, by Polacy codziennie odmawiali różaniec.
Obraz Matki Bożej Gietrzwałdzkiej
Łaskami słynący obraz Matki Bożej Gietrzwałdzkiej znajduje się w ołtarzu głównym bazyliki. Przedstawia Madonnę okrytą ciemnoniebieskim płaszczem, trzymającą na lewej ręce Dzieciątko Jezus ubrane w długą, czerwoną suknię.
Twórca obrazu jest nieznany. Warto zwrócić uwagę, że Dzieciątko nie trzyma zwoju papirusowego, tak jak na obrazach Hodogitrii kręgu wschodniego, lecz księgę. Należy przypuszczać, że powstał prawdopodobnie w środowisku polskim, gdyż znacznie się różni od obrazów Hodogitrii włoskich, niderlandzkich, francuskich czy niemieckich. Obrazy takie jak gietrzwałdzki występują bowiem w Polsce począwszy od wieku XV do XVIII.
Gietrzwałd co roku odwiedzany jest przez wielu pielgrzymów. Ruch pielgrzymkowy ma swoje mocne oparcie w nadprzyrodzonych łaskach, które wierni otrzymują w sanktuarium czy też w swoich miejscach zamieszkania przez modlitwę. Kult Matki Boskiej w Gietrzwałdzie ma charakter kultu liturgicznego. Ustanowiono święto Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej, które przypada 8 września, a także specjalny formularz mszalny, jak i liturgię godzin. Stolica Apostolska nadała kościołowi w Gietrzwałdzie, mieszczącemu w sobie cudowny wizerunek Matki Bożej, tytuł Bazyliki Mniejszej. Objawienia Niepokalanej w Gietrzwałdzie stały się punktem zwrotnym w rozwoju kultu Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej.
Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach
Łagiewnickie Sanktuarium tętni życiem duchowym i apostolskim. Jest nie tylko miejscem ponad 280 objawień, jakie tutaj miała św. Siostra Faustyna, ale i cudów, o czym świadczą choćby wota w kaplicy czy tysiące listów złożonych w klasztornym archiwum. Przed łaskami słynącym obrazem i przy grobie św. Siostry Faustyny modlą się pielgrzymi ze wszystkich kontynentów. Historia Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Krakowie Łagiewnikach związana jest obecnością w Krakowie Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia. Przybyły one do Krakowa w 1889 roku. Dwa lata później powstał zespół klasztorny z kaplicą, a także zakład dla kobiet i dziewcząt, które potrzebowały moralnego wsparcia. Ze względu na charakter posługi klasztor w Łagiewnikach był obiektem zamkniętym.
W okresie międzywojennym w klasztorze żyła Siostra Faustyna Kowalska. Od samego Jezusa dostała polecenie, by głosić orędzie o Bożym Miłosierdziu. To dzięki widzeniom siostry Faustyny Kościół na całym świecie zna dziś obraz Chrystusa z podpisem: Jezu, ufam Tobie, Święto Miłosierdzia, Koronkę do Miłosierdzia Bożego, czy też Godzinę Miłosierdzia.
Chociaż klasztor był obiektem zamkniętym, to jednak w czasie II wojny światowej został otwarty dla przybywających do kaplicy i do grobu siostry Faustyny. Już wtedy łagiewnicki klasztor stawał się nie tylko miejscem kultu, ale także ośrodkiem propagowania nabożeństwa do Miłosierdzia Bożego w formach przekazanych przez Siostrę Faustynę. Na rozwój kultu w późniejszych latach wpłynęły m.in. encyklika Jana Pawła II „Dives in misericordia”, beatyfikacja (18 kwietnia 1993) i kanonizacja (30 kwietnia 2000) Siostry Faustyny dokonane w Rzymie przez Ojca Świętego Jana Pawła II oraz publikacje dot. życia Apostołki Bożego Miłosierdzia.
W 1968 roku kard. Karol Wojtyła wpisał kaplicę zakonną z cudownym obrazem Jezusa Miłosiernego i grobem sługi Bożej Siostry Faustyny na listę sanktuariów archidiecezji krakowskiej. Natomiast 1 listopada 1992 roku kard. Franciszek Macharski wydał dekret erekcyjny, który oficjalnie ustanowił kaplicę klasztorną pw. św. Józefa – Sanktuarium Bożego Miłosierdzia.
Obraz Jezusa Miłosiernego
Cudowny obraz Jezusa Miłosiernego, namalowany przez Adolfa Hyłę, jest najbardziej znanym wizerunkiem Chrystusa Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego. Obraz z klasztornej kaplicy w Krakowie-Łagiewnikach szybko zasłynął łaskami. Jego kopie i reprodukcje można spotkać obecnie we wszystkich zakątkach świata, nie tylko w świątyniach, ale także w mieszkaniach, miejscach pracy i tam, gdzie żyją czciciele Miłosierdzia Bożego.
Do obrazu Jezusa Miłosiernego w Łagiewnikach pielgrzymują ludzie z całego świata, by błagać o potrzebne łaski dla siebie i innych. Liczne wota na ścianach kaplicy świadczą o spełnianiu się Chrystusowych obietnic wobec tych, którzy z ufnością modlą się przed tym obrazem i świadczą miłosierdzie wobec bliźnich.
Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce
Sanktuarium Maryjne w Świętej Lipce znajduje się na północy Polski, w odległości ok. 70 km od Olsztyna. Jego początki sięgają XIV wieku. Przez kilka wieków historia tego sanktuarium była przekazywana jedynie ustnie. Pierwsze dokumenty na temat Świętej Lipki datuje się na XVII wiek. "Jest w Prusach słynne miejsce, które wzięło nazwę od lipy. Bo od bardzo dawna stała na tym miejscu rozłożysta lipa, a na niej prawie z pierwszym posiewem chrześcijaństwa w Prusach - pojawiła się figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem, dzieło rąk Boskich" – napisał jeden z XVII-wiecznych autorów.
Pielgrzymki do Świętej Lipki organizowane były już w średniowieczu. Pielgrzymi przybywali tu w nadziei uzyskania odpustu zupełnego i uzdrowienia. W 1519 roku z Królewca do Świętej Lipki pieszo i boso pielgrzymował ostatni wielki mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollem. Kilka lat po tym wydarzeniu w państwie pruskim zakazano wiary katolickiej. Kaplica w Świętej Lipce została zburzona, lipę wycięto a figurkę utopiono w Jeziorze Wirowym. Swobody wyznaniowe katolicy odzyskali prawie 100 lat później. Wtedy też sekretarz króla Zygmunta III Stefan Sadorski wykupił Świętą Lipkę. Administracja i prawo użytkowania Świętej Lipki przekazano Jezuitom.
W Świętej Lipce wybudowano kaplicę, gdzie umieszczono kopię obrazu Matki Boskiej Śnieżnej. Odbudowa Świętej Lipki przyczyniła się do rozkwitu sanktuarium. Święta Lipka jest "perłą Baroku" – obiektem niezwykłej wartości zabytkowej, zaliczany do najwspanialszych okazów późnego baroku w Polsce.
Obraz Matki Jedności Chrześcijan w Świętej Lipce
W ołtarzu głównym sanktuarium znajduje się obraz Matki Bożej, wzorowany na ikonie Matki Bożej z rzymskiej Bazyliki Większej Matki Bożej. Został wykonany w XVII wieku na zamówienie Jezuitów. Obraz ten przedstawia Matkę Jedności Chrześcijan. W 1968 roku obraz został koronowany koronami papieskimi.
Odpust Nawiedzenia NMP odbywa się w ostatnią niedzielę maja. Wtedy to pielgrzymi zmierzają do Świętej Lipki w pielgrzymce pieszej "Gwiaździstej" z Reszla, Kętrzyna, Mrągowa, Giżycka i pobliskich parafii. W Świętej Lipce odpust przypada również 15 sierpnia w uroczystość Wniebowzięcia NMP. Do Matki Bożej Świętolipskiej po dzień dzisiejszy przychodzą także ewangelicy.
Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Zakopanem
Początkiem nabożeństwa do Matki Bożej Fatimskiej w Zakopanem było poświęcenie Polski Niepokalanemu Sercu Maryi w 1946 roku. Członkiem zespołu przygotowującego poświęcenie był pallotyn ks. Leon Cieślak. Zaczął on organizować na Jasnej Górze czuwania wynagradzające Matce Najświętszej w pierwsze soboty miesiąca i w całym kraju propagował nabożeństwa fatimskie.
Księża pallotyni uznali, że w Polsce potrzebny jest ośrodek, z którego orędzie Matki Bożej Fatimskiej będzie dalej propagowane. W 1950 roku w Zakopanem powstał zalążek późniejszego centrum fatimskiego. W 1951 roku na Krzeptówkach zbudowano kaplicę, gdzie od początku jej istnienia odprawiano nabożeństwa na cześć Matki Bożej Fatimskiej. W pierwszych latach przedmiotem kultu stał się obraz przedstawiający objawienia Maryi trzem pastuszkom z Fatimy. Dziś obraz ten znajduje się w kaplicy Niepokalanego Serca Maryi.
10 lat po wybudowaniu kaplicy, w 1961 roku biskup Fatimy przekazał kard. Wyszyńskiemu figurę Matki Bożej Fatimskiej. Biskup chciał, by figura peregrynowała po Europie znajdującej się za żelazną kurtyną. Nie wiadomo jednak w jaki sposób figura 6 października 1961 roku znalazła się na Krzeptówkach w Zakopanem. Niedługo potem wyruszyła stamtąd, by pielgrzymować po kraju.
21 października 1987 r., papież Jan Paweł II dokonał w Rzymie koronacji figury Matki Bożej Fatimskiej z Zakopanego. Na głowie Matki Najświętszej znalazła się korona, która ma stanowić "przypomnienie tego, co Matka Boża uczyniła dla swego ludu".
13 maja 1981 roku w dniu zamachu na Jana Pawła II powstała idea świątyni-wotum. – W pierwszych godzinach modlitwy, 13 maja 1981 r., między godziną 20 a 21.00 została podjęta ważna decyzja: "Jeżeli Bóg uratuje życie Jana Pawła II, to na tym miejscu wybudujemy kościół dziękczynienia za uratowane życie Najwyższego Pasterza". Najświętsza Maryja Panna ocaliła Ojca Świętego; potwierdził to sam Papież! A my z radością dotrzymaliśmy danego słowa – mówił w jednym z wywiadów kustosz sanktuarium na Krzeptówkach ks. Mirosław Drozdek.
Budowa rozpoczęła się w 1987 roku. W 1990 roku kard. Franciszek Macharski wmurował kamień węgielny przywieziony z grobu św. Piotra i z miejsca pierwszego objawienia Matki Bożej w Fatimie. Świątynia – wotum wdzięczności za ocalone życie Ojca Świętego Jana Pawła II w dniu 13 maja 1981 roku – powstała w ciągu pięciu lat. W fundamenty kościoła wmurowano różaniec ofiarowany przez Papieża oraz zdjęcie Ojca Świętego. Pod każdą cegłą kładzioną na fundamentach zamurowano Cudowny Medalik.
Kalwaria Pacławska
Kalwaria Pacławska to mała wieś założona w 1665 roku przez Andrzeja Maksymiliana Fredrę. Postanowił on wybudować także klasztor, w którym posługę zaczęli franciszkanie. Celem fundacji kalwaryjskiej, założonej przez Fredrę, było propagowanie kultu Męki pańskiej. Warto tutaj zaznaczyć, że topografia Kalwarii Pacławskiej ma duże podobieństwo do krajobrazu Jerozolimy, a sam klasztor znajduje się na szczycie góry o wysokości 465 m n.p.m.
Dzisiejszy kościół został wybudowany w latach 1770-1775 i ufundowany przez Szczepana Józefa Dwernickiego. Za zasługi przy budowie i odbudowie Dwernickiego uznaje się za drugiego fundatora Kalwarii Pacławskiej. Został pochowany w jej podziemiach. Kościół został konsekrowany w 1776 r. przez biskupa obrządku ormiańskiego z Kamieńca Podolskiego, Jakuba Waleriana Tumanowicza i nosi imię Znalezienia Krzyża Świętego. Zasadniczo od czasu budowy nie uległ większym zmianom. Jedyne modernizacje wynikały z pożarów w latach 1855 i 1862. W wyniku tych dwóch klęsk żywiołowych uszkodzeniu nie uległo wnętrze. Zjawiskom tym przypisano cudowną opiekę Matki Bożej.
Cudowny Obraz Matki Bożej Słuchającej
W kościele w Kamieńcu Podolskim obecny był słynący łaskami Obraz Matki Bożej Słuchającej. Przed obrazem modlili się m.in. hetmani Stanisław Żółkiewski i Stefan Czarniecki, Książę Jaremi Wiśniowiecki, Król Jan Kazimierz, czy Król Jan III Sobieski.
Podczas najazdu Turków w 1672 roku Cudowny Obraz wyrzucono do rzeki Smotrycz. Losy obrazu nie są do końca znane. Jednak zarówno franciszkanie, jak i komisarze twierdzy, biskup kamieniecki i mieszkańcy Kalwarii chcieli obraz odzyskać. Sprzeciwiał się temu syn fundatora – Stanisław Fredro. Sprawę skierowano do kapituły prowincjalnej, która odbywała się w 1717 r. w Kamieńcu.
Ostatecznie Obraz postał w Kalwarii. Zdaniem Stanisława Fredry, jego ojciec wykupił wizerunek od Turków i przeznaczył do kościoła w Kalwarii, gdzie sława obrazu wzrosła na skutek cudów doznanych przed wizerunkiem Matki Bożej. W XVIII w. zauważono rozwój kultu Matki Bożej Kalwaryjskiej, w tym czasie zanotowano w księgach ponad 50 cudów. 15 sierpnia 1882 roku odbyła się koronacja Obrazu Matki Bożej Kalwaryjskiej koronami papieskimi. W 1932 roku nałożono na obraz pierwszą srebrną sukienkę. Na czas II wojny światowej obraz został wywieziony z Kalwarii.
Góra św. Anny
Kolejnym miejscem, idealnym na wakacyjne podróżowanie, jest Sanktuarium św. Anny na Górze św. Anny. Według podań św. Anna była matką Maryi i babcią Jezusa. W miejscu tym znajduje się słynąca cudami 52-centrymetrowa figura świętej wyrzeźbiona z drzewa lipowego. Powstała ona w XV wieku. Figura zawiera relikwie św. Anny, określanej jako Samotrzecia, ponieważ na ręku trzyma Jezusa i Maryję.
Pierwszy kościół na Górze św. Anny powstał pod koniec XV wieku. Ten, który stoi tam obecnie to kościół barokowy, przebudowywany w XVII i potem w XVIII wieku. W XVIII stuleciu powstały tam również budynki klasztorne oraz Rajski Plac, czyli arkadowy dziedziniec, na którym stoi dziś 15 stuletnich konfesjonałów. Jednym z malowniczych miejsc jest także Kalwaria na Górze św. Anny. Obecnie na zboczach Góry jest 40 kaplic kalwaryjskich.
Pięknym miejscem jest również Grota Lurdzka – grota maryjna wzorowana na tej z francuskiego Lourdes. Otoczona jest ona grotami skalnymi, które stanowią stacje Drogi Krzyżowej.
Święty Krzyż
Data założenia klasztoru benedyktynów na Łysej Górze nie jest znana. Według legendy w 1006 roku węgierski królewicz Emeryk odwiedził w Polsce grób św. Wojciecha i prosił Bolesława Chrobrego, by ufundował klasztor w Górach Świętokrzyskich. Według "Rocznika Świętokrzyskiego" Emeryk był synem króla węgierskiego Stefana, który przyjaźnił się z królem Polski Mieszkiem II. Dlatego też Emeryk został przymuszony do małżeństwa z córką Mieszka II. Po ślubie książę przybył do Gniezna i Poznania. Jednego dnia, polując w okolicy Kielc miał mieć widzenie anielskie, po którym udał się na Łysą Górę i braciom św. Benedykta ofiarował Święty Krzyż, który nosił. Święty Krzyż to relikwie drzewa krzyża, na którym konał Jezus Chrystus. Według współczesnych historyków klasztor powstał w XII wieku i został ufundowany przez Bolesława Krzywoustego.
Klasztor na Świętym Krzyżu to najstarsze miejsce pielgrzymek w Polsce. Święty Krzyż – pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze zostały wpisane do rejestru polskich Pomników Historii.
Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin
Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin to sanktuarium maryjne położone w Żarkach, koło Myszkowa. Historia tego sanktuarium wiąże się z legendą. W XIV wieku książę Władysław Opolczyk zmierzał z Rusi do Opola. Wiózł ze sobą ikonę Matki Bożej Bełzkiej. Miała ona stać się później ośrodkiem kultu maryjnego na Jasnej Górze. Książę miał ze sobą także figurę Maryi z Dzieciątkiem na ręku. W podróży książę i jego towarzysze postanowili zrobić sobie postój na polanie, niedaleko drewnianego kościółka leśniowskiego. Jednak nie mieli ze sobą wody do picia. Jednak stał się cud. Rzeźba Maryi zaczęła mienić się na złoto, a z miejsca, które Dzieciątko wskazało swoją dłonią wytrysnął strumień krystalicznej wody, która miała cudowne właściwości lecznicze i umacniające. Z wdzięczności za dar źródełka, książę Opolczyk postanowił zostawić figurę w pobliskim drewnianym kościółku w Leśniowie.
Kościół ten istniał prawdopodobnie już na początku XIV wieku. W maju 1706 roku klasztor został przekazany paulinom. W połowie XVIII wieku rozpoczęto budowę murowanego klasztoru. W 1967 roku Matka Boża Leśniowska została koronowana przez kard. Stefana Wyszyńskiego. Z kolei papież Jan Paweł II przyczynił się do ustanowienia uroczystości Matki Boskiej Leśniowskiej w dniu 2 lipca. Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów ustanowiła także formularz mszy świętej ku czci Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin.
Kalwaria Zebrzydowska
Sanktuarium pasyjno-maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej położone jest u szczytu góry Żar. W skład sanktuarium wchodzą bazylika i klasztor. Kalwaria Zebrzydowska nazywana jest często Polską Jerozolimą. Od 1999 roku sanktuarium znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, a w 2000 roku zostało uznane za Pomnik Historii Polski.
Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej łączy w sobie zarówno kult Męki Pańskiej, jak i kult maryjny. Znajduje się w nim obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej, a ideą tego świętego miejsca jest odwzorowanie ostatniej Drogi Chrystusa.
Kościół pw. Ukrzyżowania Jezusa Chrystusa został ufundowany w 1600 roku przez wojewodę krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego. Został wybudowany na wzór modelu przywiezionego z Jerozolimy przez Hieronima Strzałę. Pierwotnie kościółek miał służyć jedynie prywatnej pobożności, jednak z czasem wojewoda postanowił wybudować kaplicę Grobu Chrystusa oraz niewielki klasztor dla o. bernardynów. W 1604 roku Zebrzydowski podjął decyzję o wybudowaniu również dwanaście kaplic Drogi Krzyżowej oraz pustelnie Pięciu Braci Polaków z kaplicą św. Marii Magdaleny. W późniejszych latach, syn Zebrzydowskiego Jan wybudował kolejne 5 kaplic pasyjnych, 8 kaplic maryjnych, a także rozbudował kaplice Ukrzyżowania i Grobu Matki Bożej. W kolejnych latach powstawały też tzw. gradusy obok ratusza Piłata, kaplica znalezienia Krzyża z pustelnią św. Heleny oraz kaplica Matki Bożej Kalwaryjskiej.
Obszar 6 km² wokół sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej o łącznej długości 5 km stanowią 42 kaplice i kościoły Dróżek Pana Jezusa oraz Matki Boskiej. Zostały one wybudowane na wzór obiektów z Ziemi Świętej, a poszczególne miejsca odpowiadają nazwom miejsc w Jerozolimie.
Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Tuchowie
W miejscu obecnej Bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa i Męczennika z klasztorem redemptorystów w Tuchowie na początku stał drewniany kościół, z którym związana była pierwsza tuchowska parafia w XII wieku. W XVI wieku w kościele umieszczono obraz Matki Bożej. Prawdopodobnie była to kopia starszego obrazu Matki Bożej Czortkowskiej. W 1597 roku po raz pierwszy odnotowano cud za wstawiennictwem Matki Bożej czczonej w tym wizerunku, co zaczęło przyciągać pielgrzymów do Tuchowa.
Tuchowscy benedyktyni zdecydowali wówczas o budowie nowego kościoła. Benedyktyni opiekowali się nim aż do 1816 roku. Potem świątynią zajmowali się jezuici i księża diecezjalni. W 1893 roku pieczę nad nią przejęli redemptoryści, sprowadzeni do Tuchowa przez biskupa Ignacego Łobosa. W tym samym roku na miejscu starych, pobenedyktyńskich zabudowań klasztornych wzniesiono obecny klasztor.
Kościół pw. Zwiastowania NMP w Skępem
Kościół pw. Zwiastowania NMP w Skępem został wybudowany w XVI w. Początkowo znajdował się on na terenie wsi Wymyślin, obecnie jest to już teren Skępego. W świątyni posługują ojcowie bernardyni. Miejsce stało się sławne za sprawą objawień Matki Bożej w XV wieku.
Podczas epidemii dżumy w 1495 roku kuśnierz Jan z Pobiedzisk miał objawienie. Kasztelan Kruszwicki Mikołaj Kościelecki wraz z żoną byli przekonani o prawdziwości tych objawień, dlatego postanowili wybudować za miastem drewnianą kaplicę. Do miejsca tego przybywali okoliczni wierni. W 1496 roku córka Kościeleckich umieściła w kaplicy drewnianą figurę Matki Bożej, jako podziękowanie za uzdrowienie chorych nóg.
Murowany kościół powstał dzięki stryjowi fundatora, który sprowadził w to miejsce także bernardynów. Z powodu coraz większych rzesz pielgrzymów, którzy napływali do Skępego, w latach 1508-1510 rozpoczęto budowę nowego kościoła i klasztoru, który był stopniowo rozbudowywany. W 1754 roku Stolica Apostolska wydała zgodę na koronację wizerunku Matki Bożej Skępskiej.
Figura Matki Bożej Skępskiej przedstawia młodą dziewczynę oczekującą potomstwa. Matka Boża Skępska jest nazywana również Matką Bożą Brzemienną, a także Królową Ziemi Dobrzyńskiej, Mazowsza i Kujaw. Jest patronką par, które nie mogą doczekać się potomstwa.
Sanktuarium w Niepokalanowie
Bazylika Niepokalanej Wszechpośredniczki Łask w Niepokalanowie to kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP. Wybudowany został w latach 1948-1954. Tytuł bazyliki mniejszej nadał temu miejscu papież Jan Paweł II w 1980 roku. Z kolei w 2004 kard. Józef Glemp nadał bazylice rangę sanktuarium.
Pierwsza wzmianka o potrzebie budowy kościoła pojawiła się w 1933 roku w jednym z numerów "Rycerza Niepokalanej": Konieczna jest budowa nowej kaplicy, albo – jak chcą niektórzy z Czytelników – kościoła, bo w tej już nie sposób nam się pomieścić. Gdyby tylko o nas chodziło, to byśmy się jakoś zmieścili, ale wtedy okoliczna ludność nie mogłaby już korzystać z naszych nabożeństw. Fundamenty zostały wykopane przed wybuchem wojny, jednak dalsze prace zostały uniemożliwione. Budowę rozpoczęto dopiero w kwietniu 1948 roku.
W 2015 roku w prezbiterium sanktuarium został zainstalowany nowy ołtarz i ambonę. W mensie ołtarza znajdują się relikwie św. Maksymiliana i św. Jana Pawła II.