Brak konsensu wynika z różnicy zdań pomiędzy przedstawicielami poszczególnych państw członkowskich WHO, którzy spierają się najbardziej o kwestie dotyczące finansowania postanowień traktatu. Jednocześnie przedstawiciele WHO poinformowali, iż prace nad porozumieniem zostaną zakończone najpóźniej w ciągu najbliższego roku, a być może nawet w bieżącym roku kalendarzowym. Dlatego też na ostatniej sesji Światowego Zgromadzenia przedstawiciele państw członkowskich WHO zdecydowali się przedłużyć mandat Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego (INB), czyli gremium odpowiedzialnego za opracowanie tekstu Traktatu. Następne posiedzenie INB zaplanowano na lipiec.
Traktat pandemiczny. Na razie nie ma konsensusu
Traktat pandemiczny (Pandemic Agreement) to aktualnie przygotowywana umowa międzynarodowa, która ma stworzyć globalny system odpowiedniego poziomu gotowości, zapobiegania i przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych (pandemiom). Prace prowadzone z ramienia WHO przez Międzyrządowy Organ Negocjacyjny (Intergovernmental Negotiating Body) są odpowiedzią na negatywne doświadczenia z okresu pandemii COVID-19, kiedy WHO, jak i poszczególne państwa, musiały się mierzyć z wieloma tragicznymi konsekwencjami gwałtownego rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2. Problemy związane z dostępem do artykułów medycznych (w tym zwłaszcza szczepionek), daleko idącymi utrudnieniami w międzynarodowym transporcie osób i towarów czy wreszcie brakiem odpowiednich regulacji, doprowadziły do zainicjowania przed ponad dwoma laty prac nad nową umową międzynarodową, mającą być odpowiedzią na doświadczenia z 2020 roku.
Równoległe z pracami nad traktatem rozpoczęto działania zmierzające do zmiany Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych (International Health Regulations), czyli regulacji WHO. Mają one na celu zapobieganie i przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych, stanowiących zagrożenie na skalę międzynarodową oraz wspólne wzmocnienie szeroko rozumianego międzynarodowego systemu ochrony zdrowia. Oba projekty planowano przyjąć na ostatniej, 77 sesji Światowego Zgromadzenia Zdrowia. Jednak podczas niedawnego spotkania przedstawicieli państw członkowskich WHO, udało się uzgodnić i zaakceptować tylko poprawki do Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych. Prace nad nimi również się przedłużyły, o czym WHO informowała już w październiku 2023 roku.
Jak można przeczytać w oficjalnym komunikacie prasowym, opublikowanym na oficjalnej stronie internetowej WHO 1 czerwca, "w historycznym wydarzeniu, Światowe Zgromadzenie Zdrowia (…) podjęło konkretne zobowiązania do zakończenia negocjacji w sprawie globalnego porozumienia dotyczącego pandemii najpóźniej w ciągu roku, a być może w 2024 roku".
Ghebreyesus straszy. Wie, że "pandemie" będą
Komentując tę decyzję, Dyrektor Generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus podkreślił, że "postanowienie o zawarciu porozumienia w sprawie pandemii w ciągu najbliższego roku pokazuje, jak mocno i pilnie kraje tego chcą, ponieważ następna pandemia jest kwestią kiedy, a nie czy".
Wobec wyraźnego opóźnienia prac nad traktatem pandemicznym, państwa członkowskie WHO zdecydowały się przedłużyć mandat INB „w celu jak najszybszego zakończenia prac i przedłożenia wyników do rozpatrzenia” na 78. sesji Światowego Zgromadzenia Zdrowia, które będzie miało miejsce w 2025 roku. Jednocześnie wskazano, iż w przypadku pomyślnego zakończenia prac, można by zwołać specjalną sesję Światowego Zgromadzenia Zdrowia jeszcze w 2024 roku, poświęcając ją tylko jednej sprawie, czyli przyjęciu nowego traktatu pandemicznego.
Wskazano także, iż następne spotkanie INB odbędzie się w lipcu (w formacie hybrydowym), podkreślając znaczenie ustalenia dokładnego planu pracy oraz harmonogramu działań. Zwrócono się również do Dyrektora Generalnego WHO o dalsze wspieranie INB, w tym poprzez zapewnienie temu gremium usług i obiektów niezbędnych do wykonywania jego prac.
– Decyzja WHO dotycząca przedłużenia prac nad traktatem pandemicznym nie dziwi, jako że sygnały o rażącym opóźnieniu co do przygotowania ostatecznych tekstów samego traktatu, jak i poprawek do Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych pojawiały się od dawna. Co więcej, nawet eksperci WHO informowali o dużej zwłoce i wysokim ryzyku niedotrzymania terminu przygotowania "tekstów wyjściowych" traktatu i MPZ, mających być, wedle pierwotnych założeń, przedmiotem dyskusji na 77 sesji Światowego Zgromadzenia Zdrowia. Zaś same dyskutowane teksty miały być gotowe już w styczniu. W związku z przedłużeniem prac nad traktatem pandemicznym Instytut Ordo Iuris nadal będzie monitorował działania globalnych gremiów, mając na uwadze ochronę suwerenności Polski oraz troskę o podstawowe prawa i wolności – wskazał Patryk Ignaszczak z Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris.
Czytaj też:
Cejrowski: Trump zerwie traktat pandemiczny. Lisicki: Globaliści zrobią wszystko, żeby przepadłCzytaj też:
Paweł Grzesiowski szefem GIS. Co mówił niedługo przed "odwołaniem pandemii"?