DoRzeczy.pl: Jaka w pana ocenie obecnie jest sytuacja dotycząca zanieczyszczenia Odry?
Prof. dr hab. Andrzej Solecki: Na temat zanieczyszczenia Odry trudno się w tej chwili wypowiadać, ponieważ posiadamy w większości informacje medialne. Najbardziej interesujący jest element, który podnieśli Niemcy, bowiem w wyniku badań stwierdzili rtęć w wodzie z Odry. To jest najważniejsza wiadomość, którą można tylko interpretować, bowiem nie mamy dostępu do szczegółowych analiz.
Spróbujmy zatem to zrobić.
W Odrze znalazł się jakiś związek chemiczny, prawdopodobnie o charakterze utleniającym – co było podkreślane w komentarzach – który mógł pochodzić ze źródeł na temat których możemy tylko spekulować, lecz nie mamy dowodów. Obecność związku, który ma właściwości utleniające mogła doprowadzić do uruchomienia rtęci, która już była w osadach dennych Odry.
Rtęć i tak jest w Odrze?
Bardzo często osady różnych rzek zawierają podwyższone zawartości rtęci. Wynika to z tego, że stają się nijako pułapką. Na dnie panują warunki redukcyjne, które wyłapują z wody metale, w tym rtęć.
Co pan sądzi o komunikacie Niemców na temat rtęci?
Zastanawiając się nad nim, znalazłem publikację z 2004 roku w „Polish Journal of Environmental Studies”, gdzie zespół: L. Boszke, T. Sobczyński, G. Głosińska, A. Kowalski i J. Siepak przebadał osady denne na zawartość rtęci. Osady pobrano z siedmiu miejsc i stwierdzono podwyższoną zawartość rtęci. Autorzy publikacji interpretują to w taki sposób, iż stwierdzają, że potencjalnymi źródłami zanieczyszczeń są odpady komunalne dużych miast, jak Frankfurt nad Odrą, Eisenhüttenstadt, Słubice, czy Kostrzyn. Uważają, że Eisenhüttenstadt, gdzie istnieją zakłady metalurgiczne i stocznia, mogło być znaczącym źródłem pojawienia się metali na dnie Odry.
Jak to działa w praktyce? Co wywołuje czynnik utleniający?
Bardzo łatwo powoduje uruchomienie metali, które mogą być związane np. w formie siarczków. Istnieje znana metoda wydobywania uranu przy pomocy rozcieńczonych roztworów kwasu azotowego czy siarkowego o charakterze utleniającym. One uwalniają uran z minerałów uranu, które występują w złożu. Roztwór, utleniający, jest w stanie uruchomić metale ciężkie z osadów, w tym także rtęć. Dlatego uważam, że "skażenie” rtęcią jest rzeczą wtórną. Natomiast nieznany jest czynnik, który rzeczywiście spowodował to skażenie.
Jak mogło do tego dojść?
Wystarczy ustalić zasięg zatrucia. Oczywiście, ryby są mobilne, ale możemy zbadać małże, lub organizmy siedzące w dnie. Wystarczy się przyłożyć, żeby wiedzieć jak daleko w górę Odry sięga zatrucie.
Niemcy podają, że badanie należało przeprowadzić dwa razy, żeby dokonać odczytu, bowiem ilość rtęci był tak duża. To wszystko z tej uwolnionej rtęci?
Przytoczony wyżej artykuł podaje siedem miejsc badawczych na Odrze. Jeżeli Niemcy pobrali próbki w pobliżu miejsca, gdzie w osadzie dennym jest rtęć, to badanie wykazało jej sporą zawartość. Myślę, że w kolejnych badaniach to się nie potwierdzi. Mamy próbki pobrane po stronie polskiej, w nich – jak przypuszczam – stężenie będzie mniejsze.
Jak poważna jest obecnie sytuacja na Odrze?
Powtórzę, że dysponuję tylko wiedzą medialną. Wiadomo, że „to" spłynie, wyniszczy życie organiczne po drodze w Odrze, natomiast możliwe jest odrodzenie tego w stosunkowo realnym czasie. Do Odry wpadają różne dopływy, a woda nie cofała się do nich, więc życie organiczne w nich ocalało. Zacznie się teraz proces kolonizacji głównego cieku odrzańskiego.
Czy jeśli fala dopłynie do Bałtyku, to plaże będą zamknięte?
Trzeba będzie wykonać badania. Nie panikowałbym. Po drodze mamy Zalew Odrzański, są prądy morskie, więc skażenie ulegnie rozcieńczeniu. Oczywiście wszystko wygląda dramatycznie, jednak należy poczekać.
Czytaj też:
Wiceminister: Nie potwierdzamy zawartości rtęci w OdrzeCzytaj też:
"Śnięte są nie tylko ryby w Odrze". Tusk nie przebiera w słowach
Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy tygodnika Do Rzeczy.
Regulamin i warunki licencjonowania materiałów prasowych.