Jak to możliwe, że kraj, w którym w latach 80. miał dług publiczny w wysokości 150 proc. PKB, a bezrobocie na poziomie 17 proc., stał się gospodarczym tygrysem Europy? Zawdzięcza to efektywnej i skutecznej pracy ze swoją diasporą. Dzisiaj Irlandia jest siedzibą ponad 300 wielkich światowych koncernów wliczając: Microsoft, Intel, IBM, Dell, Hewlett Packard. Połowa z największych światowych producentów urządzeń medycznych produkuje je w Irlandii. Na temat boomu inwestycyjnego, jaki miał miejsce w Irlandii powstałoszereg opracowań, ale żadne z nich nie skupiło się na prostym fakcie: boom ekonomiczny to była zasługa efektywnej współpracy diaspory irlandzkiej i rządu w Dublinie.
Diaspora irlandzka należy do jednej z największych na świecie. Według najbardziej znanej badaczki tego problemu prof. Christine Kinealy na całym świecie mieszka 70 milionów osób pochodzenia irlandzkiego. Najwięcej, bo 39,2 mln mieszka w USA. 5 milionów mieszka w Wielkiej Brytanii co stanowi 10 proc. brytyjskiej populacji. W Kanadzie mieszka 3,48 miliona osób co stanowi 13 proc. populacji. W Australii: 1,8 miliona, co stanowi 9,1 proc. populacji. Na początku 2016 roku skontaktowałem się z prof. Christine Kinealy i uzyskałem wówczas następujące dane.
Wszystko jest policzone i zbadane. Od prof. Christine Kinealy dowiedziałem się, że badania nad diasporą są ważnym elementem zdobywania wiedzy o diasporze i jej potrzebach. Jest to ważna kwestia i nie wynika tylko polityki uniwersytetów, ale jest to zalecenie irlandzkiego rządu. Rząd irlandzki przywiązuje bowiem wielką uwagę do współpracy z diasporą. Podstawowym narzędziem współpracy był przejrzysty i transparentny program współpracy rządu z diasporą zatytułowany: „Global Irish- Ireland’s Diaspora Policy”. Wizja tego programu również wyrażona jest w prosty sposób: “Our vision is a vibrant, diverse global Irish community, connected to Ireland and to each other, (naszą misja jest pełna energii, zróżnicowana globalna irlandzka społeczność połączona z Irlandią i samą sobą.) Jest to chyba najlepiej wyrażona kwintesencja politycznej wizji po co istnieje diaspora. Cały dokument składał się z pięciu części i mieści się na zaledwie 50 stronach. Wypowiadają się w nim oficjale rządowi, co nadaje temu dokumentowi odpowiedniej rangi. Oto jego zasadnicze części:
1. Wspieranie Diaspory. (Emigrant Support Programme) – jest to zasadnicza część całego programu przyznającego granty dla 210 organizacji w ponad 20 krajach na pięciu kontynentach. Prawo do składania grantów mają organizacje non profit i projekty. Można tego dokonać tylko w systemie on line na stronie danego konsulatu lub ambasady. Procedura jest także prosta i przejrzysta. W ramach tej pomocy można także otrzymać pieniądze na osoby chore lub w starszym wieku.
2. Łączenie Diaspory. Celem tej części programu jest pomoc ekonomiczna dla kraju, stabilizacja i podnoszenie międzynarodowej reputacji Irlandii. W ramach tego programu promuje się:” Global Irish Network” czyli sieć połączeń biznesowych w ramach diaspory. Rolę inspiratora i adwokata tego programu pełnią irlandzkie konsulaty.
3.Narzędzia współpracy z diasporą. Czytamy tutaj o wspieraniu organizacji irlandzkich i podnoszenie ich poziomu merytorycznego, aby mogły one uczestniczyć w życiu społecznym danego kraju i reprezentować interesy irlandzkie, zachęcanie do rozwijania forum ekonomicznych, kładzenie nacisku na udział młodych osób w działalności organizacji, rozwój sieci biznesowych powiązanych z Irlandią.
4. Nagradzanie przedstawicieli diaspory i organizacji nagrodą prezydencką. Coroczne nagrody prezydenckie, uroczyste wręczanie certyfikatów irlandzkiego dziedzictwa. Nagrody te mają charakter prestiżowy.
5. Stała analiza i badanie diaspory w zakresie jej potrzeb. W tym miejscu należałoby przytoczyć fragment wywiadu udzielonego przez Joe McHugh ministra ds. diaspory, który powiedział maju 2016, że „musimy wiedzieć czego chce diaspora”. I nie są to tylko zapewnienia polityków drugiej albo 3 ligi. Joe McHugh jest czołowym politykiem w Irlandii i jednym z trzech ministrów w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i Handlu. Co kilka lat program ten jest skrupulatnie modyfikowany. Jednym z pytań było także pytanie „Czy Pan minister posiada jakiekolwiek doświadczenie w pracy z diasporą i czy kiedykolwiek mieszkał za granicą”. Irlandia posiada w USA 5 konsulatów, 12 konsuli honorowych i 3 profesjonalne agencje rządowe: 2 biznesowe i 1 turystyczną funkcjonujące w największych miastach USA. W połączeniu z organizacjami diaspory irlandzkiej to potężna maszyna zasilająca ekonomię Irlandii. Tyle w telegraficznym skrócie.
Dziś współpraca irlandzkiego MSZ ze swoją diasporą się trochę zmieniła. Ministrem ds. diaspory jest Ciarán Cannon a jego stanowisko jest oprócz spraw zagranicznych obejmuje handel i rozwój międzynarodowy. Podstawowym dokumentem współpracy z diasporą jest” Global Ireland: Ireland’s Diaspora Strategy 2020–2025(Globalna Irlandia: Strategia dla Irlandzkiej Diaspory- 2020-2025). Dokument ten jest nowocześniejszą formą tego z roku 2016 i liczy tylko 17 stron.
Tak więc jest jeden silny i efektywny w działaniu ośrodek – minister, który reguluje wszystkie sprawy. Nie trzeba się do nikogo uśmiechać ani zabiegać o koneksje, tylko aktywnie działać na rzecz swojego kraju. Istnieje także międzyresortowa komisja, która wdraża pomysły diaspory w krwioobieg irlandzkiej gospodarki. Nikt nikogo nie zwodzi, nie marnotrawi czyjegoś czasu i energii. Warto dodać, że rząd irlandzki wychodzi z założenia, że oprócz własnej dyplomacji to irlandzka diaspora, a nie żadna inna dba o interesy Republiki Irlandzkiej.
Autor jest redaktorem naczelnym Kuryera Polskiego w Milwaukee