Przypomnijmy, że niedawno wicepremier oraz minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński zapowiedział dokończenie badań archeologicznych, a więc ekshumację pozostałych szczątków żołnierzy i budowę kwatery wojennej. Z sondażu wynika, że z pierwszym postulatem zgadza się większość ankietowanych. Inaczej jest jednak w przypadku budowy kwatery. Warszawiacy nie chcą kolejnego cmentarzyska wokół terenów mieszkalnych, ale są za pochowaniem szczątków na cmentarzu poza obszarem Reduty Ordona. Ciekawe są też inne tendencje opublikowane przez Kantar.
Warszawiacy chcą dokończenia badań
Aż 91 proc. ankietowanych przez Kantar Public słyszało kiedykolwiek o Reducie Ordona. Z kolei aż 73 proc. respondentów uważa, że należy dokończyć badania archeologiczne i wydobyć pozostałe szczątki z obszaru Reduty Ordona oraz pochować je razem z już ekshumowanymi.
W połowie kwietnia zapowiedź dalszych prac wykopaliskowych na Reducie Ordona (a więc przed publikacją sondażu Kantar Public) wyraził prof. Piotr Gliński. Minister zapowiedział także budowę kwatery wojennej, w której spocząć miałyby szczątki żołnierskie.
Z naszych ustaleń wynika, że niebawem w sprawie kontynuacji badań archeologicznych zostanie wydana decyzja przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, który na wniosek Państwowego Muzeum Archeologicznego został poproszony o zgodę na dokończenie badań już we wrześniu 2022 roku. Badania miałyby być kontynuowane na działkach firmy Tremon Polska S.A., głównego sponsora dotychczasowych prac naukowych na Reducie Ordona w latach 2010-2013 i pomysłodawcy koncepcji upamiętnienia szańca. Do przebadania pozostaną później także działki należące do stołecznego samorządu. Z sondażu Kantar Public wynika, że większość badanych Warszawiaków opowiada się za rozwiązaniem, w którym upamiętnienie zajmuje tylko części należące do miasta, a reszta terenu będzie zagospodarowana.
Warszawiacy nie chcą nekropolizacji miasta
Idea kwatery wojennej na Reducie Ordona to dobry pomysł jedynie dla 19 proc. warszawiaków. Jeszcze wyraźniej poparcie dla kwatery wojennej maleje wśród samych mieszkańców Ochoty. Tylko 15 proc. z nich opowiada się za cmentarzem, kwaterą wojenną jako miejscem upamiętnienia Reduty Ordona. Według ankietowanych najbardziej właściwą formą upamiętnienia szańca z XIX wieku byłby dominujący w okolicy obelisk wraz ze ścianą z grafiką historyczną. Za taką właśnie formą opowiada się 51 proc. mieszkańców dzielnicy.
Co ciekawe, na pytanie o lokalizację pochówków najwięcej, bo aż 38 proc. badanych stwierdziło, że wszystkie szczątki żołnierzy należy pochować razem z innymi już pochowanymi powstańcami na cmentarzu poza obszarem Reduty Ordona (taki cmentarz z poległymi powstańcami znajduje się na pobliskiej Woli).
Kwatera wojenna to także kłopotliwe rozwiązanie według społeczników ze Stowarzyszenia Przyjaciół Reduty Ordona, którzy przypominają, że o ile budowa muzeum i wydzielenia w nim ekspozycji kommemoratywnej wraz z godnym miejscem na historyczne szczątki (ossuarium), to sama forma cmentarzyska wymaga zmiany obecnie obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ustaleń sanitarnych i zastosowania reguł odległościowych typowych dla nekropolii. Z uwagi zaś na małą kubaturę szczątków kostnych oraz niemożliwość rozdzielenia Rosjan od Polaków – jak podkreślają społecznicy – należałoby szczątki pokazywać w duchu muzealnym, archeologicznym, tak jak to ma miejsce w przypadku mauzoleum żołnierzy poległych w bitwie pod Ostrołęką w Ostrołęce, czyli pochodzących z tego samego okresu historycznego.
Upamiętnienie na terenie miejskim, ale finansowane przy udziale środków prywatnych
Większość badanych (67 proc.) sądzi, że upamiętnienie Reduty Ordona powinno być zlokalizowane tylko na części miasta, a reszta terenu powinna zostać zagospodarowana. Mniej niż jedna czwarta (23 proc.) uważa, że państwo powinno odkupić wszystkie działki i upamiętnienie powinno zajmować cały obszar, a 4 proc. uważa, że należy zagospodarować cały obszar. 6 proc. ankietowanych nie ma zdania na ten temat. Opinie mieszkańców Ochoty nie różnią się od opinii ogółu warszawiaków.
Aż 79 proc. respondentów popiera współfinansowanie upamiętnienia Reduty Ordona z prywatnych środków. Takie wsparcie finansowe potwierdziła firma Tremon Polska S.A. w podpisanym w 2021 roku porozumieniu ze społecznikami. Przeciwnego zdania jest 15 proc. ankietowanych, a 6 proc. nie ma zdania na ten temat.
Badania Kantar Public przeprowadzone zostały na ponad tysiącu warszawiaków metodą telefoniczną wspieraną komputerowo (CATI). Celem badania było poznanie opinii mieszkańców Warszawy na temat upamiętnienia Reduty Ordona i sposobu zagospodarowania tego historycznego obszaru.