Család (rodzina), otthon (dom), kedvezmény (ulga) – z pierwszych liter tych słów bierze się nazwa CSOK, którą nadano rozpoczętemu w tym roku prorodzinnemu programowi na Węgrzech. Od jego polskiego odpowiednika różni go wiele – a najbardziej ścisłe powiązanie udzielania wsparcia z liczbą nowych dzieci w rodzinie.
Węgry nie są wyjątkiem w Europie Środkowej, gdzie dysproporcja między dochodami młodych małżeństw a cenami nieruchomości jest zbyt wielka. Przy tym – jak każde społeczeństwo poszlacheckie, a takie jest węgierskie – mieszkańcy tego kraju mają poczucie konieczności posiadania na własność kawałka ziemi czy choćby podłogi. Rząd postanowił im pomóc i jednocześnie ratować demograficzne wskaźniki.
Kak działa program CSOK? W skrócie: wymagane jest węgierskie obywatelstwo, a wiek przynajmniej jednego z małżonków nie może przekraczać 40 lat. Trzeba zadeklarować pisemnie chęć posiadania dzieci (pierwsze w ciągu czterech lat; dwoje – do ośmiu lat, a troje – do 10 lat). To upoważnia rodzinę do otrzymania bezzwrotnej pożyczki na kupno mieszkania lub domu do sumy 10 mln forintów, czyli ok. 140 tys. zł. Drugie tyle rodzina może otrzymać na gwarantowane przez państwo oprocentowanie w wysokości 3 proc. z rozłożonym na 25 lat okresem spłat.
Co się dzieje, kiedy nie przychodzą w terminie na świat obiecani młodzi obywatele? Wtedy bezzwrotna pożyczka zamienia się w pożyczkę zwrotną. Chyba że rodzina zdecyduje się na inne rozwiązanie: adopcję. (...)