"Lex Romanowski". Sejm uchwalił nowe narzędzie walki z przemocą domową

"Lex Romanowski". Sejm uchwalił nowe narzędzie walki z przemocą domową

Dodano: 
Posłowie na sali plenarnej Sejmu w Warszawie
Posłowie na sali plenarnej Sejmu w Warszawie Źródło: PAP / Albert Zawada
Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości, określaną potocznie jako "lex Romanowski", czyli ustawa antyprzemocowa 2.0.

"Lex Romanowski" to kolejne wzmocnienie ochrony osób dotkniętych przemocą domową od czasu zmian dokonanych w listopadzie 2020 r. Dzięki tamtej nowelizacji Polska może się dziś pochwalić jednym z najwyższych standardów ochrony ofiar przemocy domowej w Europie i na świecie.

Od dwóch lat osoba stosująca przemoc domową, która stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia domowników, musi natychmiast opuścić mieszkanie, a także otrzymuje zakaz powrotu do mieszania i jego najbliższego otoczenia przez 14 dni. Nakaz/zakaz wydawany jest przez Policję (lub Żandarmerię Wojskową), zazwyczaj już w trakcie interwencji. Dzięki tym przepisom, nie jest już tak, że osoba dotknięta przemocą musi uciekać z domu lub pozostawać pod jednym dachem z osoba stosująca przemoc domową, ale to sprawca musi się bezzwłocznie wyprowadzić na dwa tygodnie ze wspólnego mieszkania. W tym czasie osoba doznająca przemocy może złożyć wniosek do sądu cywilnego o przedłużenie policyjnego zakazu.

– Przepisy ustawy antyprzemocowej okazały się bardzo skuteczne. Świadczą o tym liczby: do końca 2022 roku wobec sprawców przemocy domowej wydano niemal 9 tysięcy nakazów opuszczenia mieszkania. Sądy uchyliły je zaledwie w trzech przypadkach. Odsetek zażaleń w stosunku do wydanych nakazów lub zakazów jest marginalny, co oznacza, że Policja bardzo profesjonalnie wykonuje swoje obowiązki – powiedział autor projektu ustawy, wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski.

"Lex Romanowski". Co się zmieni?

Ministerstwo Sprawiedliwości kontynuowało prace nad dalszą reformą systemu, proponując przyznanie Policji i Żandarmerii Wojskowej dodatkowych trzech instrumentów ochrony osób dotkniętych przemocą domową:

- zakaz zbliżania się sprawcy przemocy do osoby dotkniętej przemocą, na odległość ustaloną w metrach,

- zakaz kontaktowania się z osobą dotkniętą przemocą domową, zarówno osobiście, jak i za pośrednictwem wszelkich środków komunikacji na odległość,

- zakaz sprawcy przemocy wstępu i przebywania w określonych miejscach: pracy, na terenie szkoły, innej placówki oświatowej, opiekuńczej, artystycznej czy obiektu sportowego, do których uczęszcza osoba dotknięta przemocą domową.

twitter

Zakazy te będą stosowane według analogicznego mechanizmu jak dotychczasowy zakaz powrotu do mieszkania, a więc w postaci natychmiastowego nakazu, wydawanego w przypadku stwierdzenia zagrożenia dla życia lub zdrowia przez Policje lub Żandarmerię Wojskową na 14 dni, z możliwością wnioskowania do sądu o jego przedłużenie.

Ponadto sąd cywilny będzie mógł wydać zakaz kontaktowania się, gdy wystąpi zjawisko stalkingu. Oznacza to interwencję w przypadku nękania ofiary przez sprawcę za pomocą środków komunikacji elektronicznej na odległość. Sąd będzie mógł zakazem wstępu objąć także miejsca, w których osoba dotknięta przemocą zwykle lub regularnie przebywa. Zakaz kontaktowania się w takiej postaci będzie mógł zostać orzeczony również, gdy nie toczy się postępowanie karne.

– W nowej ustawie wyraźnie wskazano, jakie okoliczności będą miały wpływ na zmianę lub uchylenie nakazów i zakazów wydanych przez sąd. Będzie to m.in. uczestnictwo sprawcy w programach korekcyjno-edukacyjnych lub programie psychologiczno-terapeutycznym dla osób stosujących przemoc domową, a także w innych terapiach mających na celu leczenie uzależnień i ich skutków– stwierdził wiceminister Marcin Romanowski.

W ustawie przewidziano zwolnienie osoby stosującej przemoc od obowiązku uiszczenia opłaty od zażalenia na wydany przez służby nakaz lub zakazy. Dzięki temu postępowanie zażaleniowe zostanie przyspieszone, a wydaleni z mieszkania będą mogli w prostszy sposób skorzystać z kontroli sądowej.

"Lex Romanowski". Procedura karna

W ramach zmian w zakresie postępowania karnego, Ministerstwo Sprawiedliwości przewidziało wprowadzenie kwestionariusza, dzięki któremu organ prowadzący postępowanie karne będzie mógł ustalić potrzeby pokrzywdzonego i przygotować przesłuchanie w sposób uwzględniający jego indywidualną sytuację. Zapobiegnie to przykładowo sytuacjom, w których biegły uczestniczący w tzw. przyjaznym trybie przesłuchania mógłby posiadać cechy kojarzące się przesłuchiwanemu pokrzywdzonemu dziecku ze sprawcą.

Ministerstwo Sprawiedliwości podwyższyło standardy informowania osób poniżej 18 roku życia oraz osób przesłuchiwanych w trybach szczególnych o przebiegu, sposobie i warunkach przesłuchania. Osoby te otrzymają informacje o tej czynności, które dla najmłodszych będą przygotowane również w formie graficznej. Zmiany nastąpią także w pouczeniach o prawach i obowiązkach uczestników postępowania. Mają być sporządzone w prostym, zrozumiałym języku. Dla osób nieporadnych ze względu na wiek lub stan zdrowia, lub osób które nie ukończyły 18 lat, przewidziano dodatkowo wyjaśnienia odnośnie ich uprawnień i obowiązków. Pouczenia oraz wyjaśnienia również mogą być opisowe lub graficzne.

Nowe przepisy przewidują także nowy przyjazny tryb przesłuchania dla osób, u których występują zaburzenia psychiczne, zaburzenia rozwojowe lub zakłócenia zdolności postrzegania lub postrzegania postrzeżeń, które nie mogą być przesłuchane w trybie zwykłym. Jeżeli będzie to konieczne, przesłuchanie to będzie się odbywać przy wykorzystaniu komunikacji wspomagającej i alternatywnej (AAC). Komunikacja alternatywna służy porozumiewaniu się w inny sposób niż za pomocą mowy, a komunikacja wspomagająca ma charakter uzupełniający do występującej choćby w minimalnym stopniu mowy werbalnej. To przykładowo piktogramy, System PCS czy system językowy MAKATON.

To bardzo istotna i długo wyczekiwana zmiana. Pozwoli ona na pełniejszą realizację realnego dostępu do wymiaru sprawiedliwości i danie ochrony w trybie procesu karnego wielu wykluczonym dotąd osobom z niepełnosprawnościami intelektualnymi, które niestety częściej stają się ofiarami przestępstw, chociażby tych związanych z przemocą domową – powiedział wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski.

Nowe rozwiązania w zakresie nowych narzędzi antyprzemocowych mają wejść w życie po sześciu miesiącach od ogłoszenia przepisów w Dzienniku Ustaw.

Źródło: DoRzeczy.pl / Min. Sprawiedliwości
Czytaj także