Królowe, królowie, księża, zakonnicy, biskupi, papieże, żony, mężowie, dzieci – każda z tych grup może pochwalić się świętym. Droga do świętości jest otwarta dla każdego.
Ilu mamy świętych?
Nie znamy dokładnej liczby świętych Kościoła katolickiego. Dlaczego? W pierwszych wiekach chrześcijaństwa nikt nie prowadził statystyk, a decyzja o uznaniu świętości należała do poszczególnych biskupów. Sytuacja zmieniła się dopiero w 1234 roku za sprawą Grzegorza IX i pierwszego Zbioru Prawa Kanonicznego – przywilej ogłaszania świętym został przyznany wyłącznie papieżowi. Dwa stulecia później (1483 rok) Sykstus IV wprowadził rozróżnienie między świętymi i błogosławionymi. Wszyscy święci, znani i nieznani z imienia wspominani są w uroczystość Wszystkich Świętych, 1 listopada.
Oficjalny spis wszystkich świętych
W prawdzie dokładna liczba świętych nie jest znana, ale nie znaczy to że nie mamy żadnych danych. Już w pierwszych wiekach Kościoła, najpierw lokalnie, powstawały martyrologia, które zawierały informacje o męczennikach, świętych i błogosławionych. Najbardziej znaną i wciąż aktualną księgą tego typu jest pochodzące z XVI wieku Martyrologium Romanum. Oficjalny spis wszystkich świętych i błogosławionych Kościoła Katolickiego wielokrotnie był uzupełniany. Na kartach ostatniego wydania Martyrologium Romanum z 2004 roku odnajdujemy 13 539 świętych i błogosławionych. Doliczając kanonizacje i beatyfikacje z ostatnich lat ich liczba wynosi obecnie ok. 15 tys.
Święty czy błogosławiony? Na czym polega różnica?
Podstawowy wyróżnik to zasięg kultu. Beatyfikacja (ogłoszenie błogosławionym) uprawnia do szerzenia kultu w wymiarze lokalnym, w danej diecezji, regionie, kraju czy w zgromadzeniu zakonnym. Kanonizacja (ogłoszenie świętym) zezwala na kult powszechny, w całym Kościele katolickim. Wymogiem zarówno do beatyfikacji, jak i kanonizacji jest męczeństwo za wiarę lub heroiczność cnót oraz potwierdzenie dokonania się przynajmniej jednego cudu za wstawiennictwem kandydata na ołtarze.
Droga do świętości. Jak przebiega?
Droga do świętości (zarówno beatyfikacja jaki i kanonizacja) poprzedzona jest ściśle uregulowanym procesem. Tak jest od 1588 roku; zdecydował o tym Sykstus V, ustanawiając jednocześnie w tym celu Kongregację Obrzędów (dzisiaj Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych). Szczegółowe dochodzenie ma dowieść czy kandydat na ołtarze cieszył się opinią świętości lub wykazał się męczeństwem i czy znane są cuda uzyskane za jego wstawiennictwem. Zgromadzeniemateriału dowodowego, opinii biegłych, zeznań świadków należy do trybunału powołanego przez biskupa.Zebrany materiał trafia do Kongregacji, która wydaje opinię i przedkłada ją Papieżowi. To on ma wyłączne prawo aprobaty heroiczności cnót, męczeństwa i cudu.
Jan Paweł II. Santo subito
Normy Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych mówią, że proces w tzw. sprawach nowych powinien rozpocząć się nie wcześniej niż 5 lat i nie później niż 30 lat od śmierci kandydata na ołtarze. Zdarzają się jednak wyjątki. Tak było w przypadku Matki Teresy z Kalkuty. Wymagany termin dla albańskiej zakonnicy skrócił Jan Paweł II. Z kolei droga do świętości Papieża Polakabyła najszybszą w nowożytnej historii Kościoła Katolickiego. Już po 41 dniach po jego śmierci, Benedykt XVI zgodził się na otwarcie procesu beatyfikacyjnego. Jan Paweł II został błogosławionym 1 maja 2011 roku, a świętym 27 kwietnia 2014 roku.
Święci na trudne czasy
Trudne czasy potrzebują wyrazistych wzorców. Dostrzegał to Jan Paweł II, który dał światu 482 świętych i 1338 błogosławionych. Wskazywał ludzi, którzy – w różnych epokach, miejscach i okolicznościach potrafili dać świadectwo autentycznej wiary. Wśród kanonizowanych są zarówno postacie znane, jak i wiodące zupełnie zwyczajne życie. Kanonizowani zostali m.in. Juan Diego, któremu objawiła się Matka Boża z Guadalupe, Józefina Bakhita, niewolnica z Sudanu czy włoski stygmatyk o. Pio. „Szukajcie świętości w codziennym życiu” – mówił Jan Paweł II (Maribor, 1996) i takie przykłady wskazywał, stąd do grona błogosławionych dołączyłaGianna Beretta Molla, która odmówiła aborcji i ocaliła swoje dziecko kosztem własnego życia czy też małżeństwo Beltrame-Quatrocchi. Szczególne miejsce wśród wyniesionych na ołtarze przez Jana Pawła II zajmują męczennicy – z czasów rewolucji francuskiej, hiszpańskiej wojny domowej, drugiej wojny światowej czy prześladowań komunistycznych. W ilości kanonizacji Jana Pawła II prześcignął Franciszek. Liczba nowych świętych w czasie jego pontyfikatu przekroczyła już 900.
Ilu Polaków wśród świętych?
Grono polskich świętych znacznie powiększyło się za pontyfikatu Jana Pawła II. Ojciec Święty kanonizował 9 naszych rodaków, a 154 beatyfikował. Królowa Jadwiga, s. Kinga, założycielka klasztoru klarysek w Starym Sączu, o. Maksymilian Kolbe, zakonnik, który oddał życie za współwięźnia, Brat Albert Chmielowski, malarz, który poświęcił się opiece nad ubogimi, o. Rafał Kalinowski, powstaniec styczniowy i karmelita, Jan z Dukli, s. Faustyna Kowalska, bp Józef Pelczar i s. Urszula Ledóchowska, założycielka Zgromadzenia Urszulanek od Jezusa Konającego – to lista ogłoszonych przez Jana Pawła II świętych. Wśród beatyfikowanych znalazło się 108 ofiar niemieckich prześladowań w okresie drugiej wojny światowej czy 13 świeckich unitów, męczenników podlaskich, ofiary prześladowań rosyjskich.Ostatnie lata to kolejni polscy orędownicy w niebie. Tak ceniący świętość święty Jan Paweł II, bł. Ksiądz Jerzy Popiełuszko, kapelan „Solidarności” zamordowany przez Służbę Bezpieczeństwa, bł. Kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia, obrońca praw człowieka, Kościoła i narodu czy bł. Matka Elżbieta Róża Czacka, założycielka Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach i Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża.
Święci patroni
Święci mają być dla wiernych drogowskazami, przykładami do naśladowania. Są również pośrednikami i orędownikami u Boga, patronami osób, grup społecznych, zawodów, miast, krajów czy kontynentów. Warto pamiętać o tym, wybierając imię przed chrztem czy bierzmowaniem. A katalog świętych jest olbrzymi.
„Nie należy mylnie pojmować tego ideału doskonałości jako swego rodzaju wizji życia nadzwyczajnego, dostępnego jedynie wybranym geniuszom świętości. Drogi świętości są wielorakie i dostosowane do każdego powołania. Składam dzięki Bogu za to, że pozwolił mi beatyfikować i kanonizować w minionych latach tak wielu chrześcijan, a wśród nich licznych wiernych świeckich, którzy uświęcili się w najzwyklejszych okolicznościach życia” - pisał Jan Paweł II w liście apostolskim „Novo Millennio Ineunte”. Drogi do świętości są otwarte dla każdego.
Małgorzata Wróblewska-Borek