Apostoł z j. greckiego oznacza wysłannik. Nazwa ta używana w Nowym Testamencie odnosi się do najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa, których sam powołał na swoich towarzyszy.
Apostołowie przed Chrystusem i po Chrystusie
Termin apostoł istniał jeszcze przed Chrystusem i odnosił się do proroków. Według teologa Johanna Auera, po niewoli babilońskiej, słowem tym określano również nauczycieli prawa wysyłanych przez króla.
W Nowym Testamencie termin apostoł przeszedł ewolucję. Jezus Chrystus nadał mu rangę tytułu, nazwy urzędu. Wcześniej oznaczał jedynie sprawowaną funkcję.
Dlaczego Jezus powołał Dwunastu Apostołów?
Jak podaje Pismo Święte Jezus Chrystus powołał dwunastu Apostołów, którzy zostali obdarzeni misją głoszenia Słowa Bożego. Liczba najbliższych uczniów Chrystusa nie jest przypadkowa. To nawiązanie do dwunastu synów patriarchy Izraela, którzy byli założycielami dwunastu pokoleń Ludu Wybranego. Dwunastu Apostołów miało odegrać podobną rolę w założonych przez Chrystusa Kościele powszechnym. Jezus nauczał Dwunastu przygotowując ich do misji, jaką mieli wypełnić. W Ewangelii wg. św. Mateusza widzimy, że Mistrz przekazał Apostołom tajemnice Królestwa (Mt 13, 11), uczył ich stosunku do praw żydowskich (Mt 15, 12) czy nierozerwalności małżeństwa.
Jezus Chrystus przekazał Apostołom władzę, a ich autorytet nie podlegał osądowi zgromadzenia. W pierwszym Liście do Koryntian św. Paweł wskazuje kto jest jego Sędzią: A od szafarzy już tutaj się żąda, aby każdy z nich był wierny. Mnie zaś najmniej zależy na tym, czy będąc osądzony przez was, czy przez jakikolwiek trybunał ludzki. Co więcej, nawet sam siebie nie sądzę. Sumienie nie wyrzuca mi wprawdzie niczego, ale to mnie jeszcze nie usprawiedliwia. Pan jest moim sędzią (1 Kor 4,2-4).
W Dziejach Apostolskich, ale też w listach św. Pawła Apostoła czytamy o tym, że Apostołowie byli tymi, którzy zakładali miejscowe kościoły, kierowali nimi, ustanawiali następców, a także strzegli depozytu wiary i tradycji.
Kim byli Apostołowie?
Według kolejności podanej w Ewangelii wg. św. Mateusza Jezus powołał 12 Apostołów:
- Szymona Piotra (Kefas) – syna Jony, rybaka z Betsaidy
- Andrzeja – brata Piotra, rybaka z Betsaidy
- Jakuba (zwanego Większym) – syna Zebedeusza
- Jana Ewangelistę – syna Zebedeusza, brata Jakuba
- Filipa z Betsaidy
- Bartłomieja – Natanaela z Ptolemaidy
- Tomasza (zwanego Didymos)
- Mateusza – Lewiego, byłego poborca podatkowy
- Szymona Kananejczyka (zwanego Gorliwym)
- Jakuba, syna Alfeusza
- Judę Tadeusza – brata Jakuba
- Judasza Iskariotę – zdradził Jezusa (po jego samobójstwie wybrany został Maciej).
Apostoł Piotr
Piotr miał żonę i oboje mieszkali z jego teściową. Według tradycji żoną Piotra była św. Perpetua. Mieli córkę, którą, jak podaje tradycja, miała być św. Petronela. Jak podaje Ewangelia, Szymon był synem Jony i bratem Andrzeja. Pochodził z Betsaidy nadjeziorem Genezaret. Był rybakiem.
Jezus wybrał Piotra, aby sprawował prymat w Kościele. Pierwotnie Piotr nosił imię Szymon. W chwili powołania Jezus nadał Szymonowi imię Piotr, co w tłumaczeniu oznacza "Skała". Apostoł Piotr prowadził działalność misyjną w Samarii, Liddzie, Jaffie, Cezarei Nadmorskiej. Później wędrował do Antiochii, następnie do Azji Mniejszej, a potem do Rzymu. Tam założył gminę chrześcijańską i był jej pierwszym biskupem. Podczas prześladowań za panowania cesarza Nerona, Piotra aresztowano.
Apostoł poniósł śmierć męczeńską prawdopodobnie ok. 64 r. Ukrzyżowano go głową w dół, na jego prośbę. Piotr był zdania, że nie jest godzien umrzeć taką śmiercią jak Chrystus. W miejscu, gdzie znajdował się grób Piotra Apostoła za czasów Konstantyna Wielkiego wzniesiono kościół, który po przebudowach ostatecznie został przekształcony w obecną Bazylikę św. Piotra. Apostoł Napisał 2 listy apostolskie, które weszły do kanonu Nowego Testamentu.
Apostoł Andrzej, brat Piotra
Andrzej był bratem św. Piotra i mieszkał razem z nim i jego teściową. Na początku był uczniem Jana Chrzciciela. Dzięki niemu Andrzej poszedł za Jezusem Chrystusem, gdy ten przyjmował chrzest w Jordanie.
Za głoszenie nauki Chrystusowej został skazany na śmierć męczeńską. Zginął w Grecji ok. 65 roku. Umarł rozpięty na krzyżu w kształcie litery X. Jest to pierwsza litera słowa "Chrystus" w języku greckim: Χριστός, (Christos – Pomazaniec). Krzyż nazwano później krzyżem świętego Andrzeja.
Apostoł Jakub, zwany Większym
Jakub był synem Zebedeusza i Salome. Był rybakiem mieszkającym nad Jeziorem Galilejskim. Według Jana Ewangelista Jakub był wspólnikiem św. Piotra Apostoła. Jego matka należała do grona niewiast, które w czasie publicznej działalności Jezusa towarzyszyły Mu i usługiwały.
Apostoł Jan
Jan Ewangelista był młodszym bratem Jakuba, synem Zebedeusza i Salome. Jezus powołał go na Apostoła razem ze św. Piotrem i św. Andrzejem, gdy łowili ryby. Był najmłodszym Apostołem i umiłowanym uczniem Jezusa Chrystusa. Jan Apostoł był początkowo uczniem św. Jana Chrzciciela. Za radą swojego mistrza został uczniem Jezusa.
Apostoł Filip z Betsaidy
Uważa się, że Filip był żonaty i miał kilka córek. O Filipie wspomina św. Jan Ewangelista, mówiąc że był uczniem Jana Chrzciciela i przyjacielem Andrzeja Apostoła. Według tradycji wschodniej, Filip głosił Ewangelię w okolicach Donu i Dniepru, w Azji Mniejszej i Azocie. Został powieszony na słupie w Hierapolis, we Frygii, w 80 roku. Według innej relacji, Filip Apostoł miał zostać ukrzyżowany i ukamienowany.
Apostoł Bartłomiej
Bartłomiej wymieniany jest w Ewangeliach Mateusza, Marka, Łukasza oraz w Dziejach Apostolskich (Dz 1, 13). Utożsamia się go z pojawiającym się u Jana Natanaelem z Ptolemaidy. Wyróżniał się wśród Apostołów dobrym wykształceniem.
Z apokryfów o św. Bartłomieju zachowały się Ewangelia Bartłomieja i Apokalipsa Bartłomieja, jednak ta ostatnia znana jest jedynie w małych fragmentach. Zachował się również obszerny apokryf Męka Bartłomieja Apostoła. Według niego Bartłomiej miał głosić Ewangelię w Armenii, a także w Indiach, Arabii, a nawet w Etiopii. Podobno miał nawrócić brata króla Armenii, Polimpiusza. Bartłomieja pojmano w mieście Albanopolis (obecne Emanstahat). Zmarł śmiercią męczeńską. Był męczony, rozpięty na krzyżu głową w dół, żywcem obdarty ze skóry, ukrzyżowany, a następnie ścięty.
Apostoł Tomasz
Tomasz, zwany Didymos. Według Pisma Świętego Tomasza nie było, gdy Jezus Zmartwychwstały objawiał się Apostołom. Nie chciał uwierzyć w opowieści pozostałych i postawił warunek, że uwierzy gdy zobaczy na własne oczy. Przy następnym spotkaniu Jezus poprosił Tomasza Apostoła, by włożył rękę w jego przebity bok. Tomasz wypowiedział wówczas znane słowa: Pan mój i Bóg mój. (J 20, 24-28).
Tomasz poniósł męczeńską śmierć w Indiach. Został zabity mieczem lub lancą. Jego grób znajduje się pod ołtarzem w katedrze w Madrasie w pobliżu Zatoki Bengalskiej. W III wieku jego ciało zostało w nieznanych okolicznościach przewiezione do Edessy w Azji Mniejszej (obecna turecka Şanlıurfa). Tam powstał ośrodek jego kultu. Tomaszowi przypisuje się autorstwo Ewangelii Tomasza. Jest jednym z najważniejszych apokryfów, bywa nazywany piątą Ewangelią. Zawiera 114 powiedzeń (logiów) Jezusa Chrystusa, które miał zapisać Tomasz Apostoł.
Apostoł Mateusz
Mateusz był synem Alfeusza. Jego drugim imieniem było Lewi. Imię Mateusz z j. hebrajskiego oznacza "dar Jahwe". Mateusz pochodził z Nazaretu w Galilei. Był poborcą ceł i podatków w Kafarnaum. Celników uważano wówczas za grzeszników i traktowano jak pogan. Przebywający wśród celników wyznawca judaizmu był traktowany jak nieczysty i musiał poddawać się przepisowym obmyciom. Mateusz napisał swoją Ewangelię dla wyznawców judaizmu oraz dla chrześcijan, którzy nawrócili się z judaizmu.
Nie wiadomo, gdzie i w jaki sposób zmarł Apostoł Mateusz. Według niektórych autorów poniósł męczeńską śmierć w Etiopii, według innych w Persji, będąc ścięty mieczem.
Apostoł Szymon Gorliwy
Szymon Kananejczyk, zwany był także Gorliwym. Szymon z j. hebrajskiego oznacza "Jahwe wysłuchał". Osoba Apostoła Szymona występuje w Nowym Testamencie tylko trzy razy. Po śmierci Jezusa miał nauczać w Afryce Północnej razem z Apostołem Judą Tadeuszem.
Apostoł Jakub Mniejszy
Jakub był nazywany Mniejszym lub Młodszym dla odróżnienia Jakuba zwanego Większym. Z j. hebrajskiego imię Jakub oznacza: "niech Bóg strzeże". W Biblii jest wspomniany raz. Po śmierci Jezusa miał głosić Słowo Boże w Jerozolimie.
Apostoł Juda Tadeusz
Juda z j. hebrajskiego oznacza "chwała Jahwe". Z kolei Tadeusz pochodzi z j. aramejskiego i oznacza "godny czci, odważny". Po wniebowstąpieniu Jezusa, razem z Apostołem Szymonem głosił Ewangelię w Afryce Północnej.
Apostoł Judasz
Imię Judasz oznacza "chwała Jahwe". Został wybrany do grona Dwunastu, jednak zdradził Jezusa. Za trzydzieści srebrników wydał Chrystusa Sanhedrynowi. Mesjasza miał wskazać pocałunkiem. Targany wyrzutami sumienia popełnił samobójstwo.
Czasy apostolskie
Z Dziejów Apostolskich wynika, że czas po Zesłaniu Ducha Świętego to dla Apostołów czas dynamicznej działalności apostolskiej. To w tym czasie wybrano Macieja, jako dwunastego Apostoła i w takim składzie zarządzali wspólnotą pierwszych chrześcijan. Organizowali oni strukturę wewnętrzną wspólnoty chrześcijańskiej w Jerozolimie i Judei. Zmartwychwstały Chrystus powołał w tym czasie na Apostoła również Szawła z Tarsu, który po swoim nawróceniu znany był jako Apostoł Paweł.
W czasach apostolskich wspólnota chrześcijańska zarządzana była przez grono Apostołów kolegialnie. To oni rozstrzygali wszelkie kwestie organizacyjne, ale też doktrynalne. Gminy chrześcijańskie uznawały zaś autorytet apostolski. Apostołowie lub osoby przez nich wyznaczone powoływali też biskupów, prezbiterów i diakonów. Z czasem Apostołowie opuścili Jerozolimę i udali się w różne strony świata, by głosić Ewangelię.
Czytaj też:
Uroczystość świętych Piotra i Pawła. Kim byli Apostołowie, których wybrał Jezus?Czytaj też:
Wakacyjne wycieczki na jeden dzień. Sanktuaria w Polsce, które warto zobaczyć