Minęło osiem miesięcy od ogłoszenia pandemii koronawirusa. Jak ocenia pan wykorzystanie nowych technologii w ochronie zdrowia?
Szybko rozprzestrzeniający się wirus SARS-CoV-2 pokazał, jak istotne jest zdalne monitorowanie stanu zdrowia pacjenta i rozwiązania je umożliwiające. I nie myślę tu tylko o pomiarze temperatury czy pracy serca, ale rozwiązaniu, które wdrożone zostało m.in. w holenderskim szpitalu Groene Hart, a które opiera się na systemie zarządzania wynikami pacjentów. System pozwala na bieżące kontrolowanie stanu zdrowia pacjenta w czasie rzeczywistym.
Pacjenci z potwierdzonym COVID-19 wypełniają kwestionariusz on-line w domu. Na podstawie uzyskanych wyników opiekun z call center przypisuje pacjentów do klasy ryzyka i rekomenduje podjęcie odpowiednich działań. Jeśli stan chorego budzi wątpliwości, to jest on kierowany na konsultację do lekarza pierwszego kontaktu, który sprawuje opiekę nad pacjentem lub w razie konieczności kieruje pacjenta do szpitala. Takie podejście pozwala chorym na spokojną rekonwalescencję w domu i gwarantuje odpowiednio szybką reakcję w sytuacjach tego wymagających. System potrafi też wesprzeć decyzje kliniczne lekarzy, opierając się na najlepszych światowych praktykach.
Ponadto telemedycyna i zdalne monitorowanie pacjenta, tak szeroko i chętnie dzisiaj wykorzystywane, dostarczają narzędzi do efektywniejszego nadzoru zdrowotnego nad grupami zwiększonego ryzyka, np. nad pacjentami geriatrycznymi, zwłaszcza że cyfrowe kompetencje seniorów są często niezasłużenie zaniżane. Mamy do dyspozycji wiele systemów wspomagających zarządzanie zdrowiem populacyjnym, które nie wymagają nawet bezpośredniego kontaktu głosowego lub wizualnego pomiędzy użytkownikami, ale udostępniają ankiety umożliwiające zebranie wiarygodnych danych zdrowotnych. Na ich podstawie możliwe jest oszacowanie potencjalnego zagrożenia zdrowotnego dla szerszej populacji. Jedno z tego typu rozwiązań Philips posiada też dodatkową funkcjonalność zdalnej samooceny i zarządzania zdrowiem przez pacjenta objętego kwarantanną w związku z zakażeniem SARS-CoV-2, zaś dla personelu medycznego – triażowania chorych pod kątem objawów COVID-19 i ułatwienia decyzji o ewentualnej interwencji.
Można więc powiedzieć, że COVID-19 przyspieszył transformację e-zdrowia?
COVID-19 to przede wszystkim ogromne wyzwanie dla systemów ochrony zdrowia na świecie. Lekarze toczą heroiczną walkę o zdrowie i życie pacjentów każdego dnia. Ich sprzymierzeńcami są nowoczesne technologie i rozwiązania, które jeszcze niedawno były nazywane „technologiami przyszłości”. Dzisiaj znajdują one zastosowanie w opiece nad pacjentami. Sztuczna inteligencja wykorzystywana w opiece nad pacjentem pozwala nie tylko lepiej zadbać o bezpieczeństwo i odciążenie personelu medycznego, lecz także zwiększyć skalę działania oraz poprawić doświadczenia pacjentów, przy jednoczesnej optymalizacji kosztów opieki zdrowotnej. Różne kraje na świecie testują całą gamę innowacyjnych pomysłów i strategii radzenia sobie z kryzysem. Już niedługo może się okazać, że usługi on-line pozwolą na przesłanie pacjentowi za pomocą drona leków zleconych przez lekarza na e-recepcie, a roboty zajmą się oczyszczaniem skażonych miejsc i przedmiotów. Aplikacje i chatboty będą sprawdzać objawy i informować o najnowszych wytycznych w kwestii podróży lub środków mających na celu ograniczenie liczby zakażeń. Medyczne urządzenia przenośne będą monitorować i jednocześnie nadzorować stan zdrowia pacjenta z jego domu. Nowe narzędzia pracy sprawią, że diagnostyka stanie się bezpieczniejsza. Kluczowe jest przecież, by ograniczyć ryzyko zakażenia do minimum. Mimo że te innowacje nie rozwiążą sytuacji kryzysowej, z którą mamy aktualnie do czynienia na całym świecie, warto im się przyjrzeć. Bardzo możliwe, że wiele systemów ochrony zdrowia przy planowaniu poprawy jakości świadczonych usług sięgnie w przyszłości do dzisiejszych doświadczeń.
A co z diagnostyką obrazową? Obecnie jej rola w leczeniu powikłań COVID-19 jest ogromna.
W ostatnich miesiącach obserwujemy wzrost znaczenia badań USG i tomografii komputerowej. Z naszej strony od wielu lat zachęcamy lekarzy rodzinnych do wykorzystywania ultrasonografii np. w badaniu płuc. Nasze rozwiązanie Philips Lumify, czyli mobilna głowica do USG, niejednokrotnie nazywane było stetoskopem XXI w. Umożliwia lekarzowi wykrycie zapalenia płuc podczas wizyty bez kierowania pacjenta na dodatkowe badania. Ale sama jakość urządzeń to dziś nie wszystko. W obecnej sytuacji, gdy powstaje dużo szpitali polowych, istotne staje się także to, aby sprzęt był dostosowany do pracy w nietypowych warunkach. Dlatego wykorzystujemy certyfikowane kontenery transportowe, przekształcone w kabiny do tomografii komputerowej i RTG, by można było umieścić je wszędzie tam, gdzie są niezbędne. To pokazuje, że duże urządzenia, takie jak rentgen czy tomograf, mogą być wykorzystywane w miejscach, gdzie dotychczas nie było możliwości ich ustawienia.
Nowe technologie rzeczywiście stanowią ważny oręż w walce z pandemią. A jak oceniają je pacjenci i personel medyczny? Czy obie strony chętnie korzystają z tych medycznych innowacji?
Niedawno opublikowane zostały wyniki oceny przez Polaków oferowanych rozwiązań w obszarze e-zdrowia. Prawie 97 proc. badanych uznało, że podczas telewizyty otrzymało pełną informację o koniecznych do wykonania badaniach, sposobie przyjmowania leków i kolejnych wizytach. Dodatkowo 16 proc. uznało, że telewizyta była lepsza niż stacjonarna, a 41 proc. wskazało, że jakość była porównywalna. 46 proc. poleciłoby taką formę wizyty innym pacjentom. Widać więc wyraźnie, że nowe technologie są dużym wsparciem także dla pacjentów, a co więcej – są przez nich pozytywnie oceniane. Biorąc pod uwagę zapowiedzianą rozbudowę Internetowego Konta Pacjenta o kolejne funkcjonalności, nie dziwi też prognozowany wzrost popularności telewizyt i e-recept.
Z drugiej strony, jak pokazują dane z raportu Future Health Index 2020, przygotowanego na zlecenie firmy Philips, nowe technologie postrzegane są przez przedstawicieli młodego pokolenia personelu medycznego jako fundament transformacji ochrony zdrowia, sposób na zapewnienie właściwej i kompleksowej opieki nad pacjentem, a także jako czynnik zmniejszający poziom stresu oraz wpływający na poprawę zadowolenia z wykonywanej pracy. Aż 76 proc. respondentów zgadza się, że cyfrowe technologie mogą zmniejszyć obciążenie wywołane liczbą obowiązków służbowych, a 60 proc. spodziewa się, że przyczynią się do zmniejszenia u nich poziomu stresu związanego z pracą.
Wszystkie te dane potwierdzają, że nowe technologie są postrzegane jako olbrzymia szansa dla systemu ochrony zdrowia. Wykorzystajmy je wspólnie jak najlepiej, by pomóc pacjentom.