10 grudnia francuska Narodowa Komisja Dziedzictwa i Architektury zatwierdziła projekt całkowitej przebudowy wnętrza katedry Notre Dame. Stworzona przez archidiecezję paryską koncepcja zakłada destrukcję historycznego wystroju z całą jego symboliką i bogactwem, mimo iż w pożarze w 2019 roku destrukcji uległa zewnętrzna bryła świątyni. Projekt proponuje rodzaj interaktywnej „ścieżki” z mnóstwem efektów świetlnych i dźwiękowych, której treść nie będzie już wyrażać uniwersalnej wiary Kościoła, lecz model „ekumeniczny” przyjęty po Soborze Watykańskim II.
Krótko po ogłoszeniu tych kontrowersyjnych planów władz kościelnych powstał manifest, pod którym podpisało się 105 publicznych postaci we Francji, reprezentujących środowiska artystyczne, akademickie, medialne i związane z administracją publiczną w dziedzinie kulturowego dziedzictwa. Protest przeciwko destrukcji religijnej i kulturowej spuścizny w katedrze Notre Dame został opublikowany w gazetach „La Tribune de l'Art” i „Le Figaro”.
Miliard euro zebranych na odbudowę Notre Dame
Autorzy manifestu przypominają, że po częściowym spaleniu katedry Notre Dame powstała ogromna reakcja na świecie, w wyniku której zebrano prawie miliard euro na renowację świątyni. Była to ich zdaniem doskonała okazja do przywrócenia świetności temu sakralnemu zabytkowi, którego obecny kształt, jeżeli chodzi o wystrój wnętrza, zawdzięczamy XIX-wiecznemu konserwatorowi Eugène Viollet-le-Ducowi.
„Ale dziś to zmartwychwstanie jest poważnie zagrożone przez projekt zagospodarowania wnętrza zabytku. Diecezja paryska chce skorzystać z koncepcji renowacji, aby przekształcić wnętrze Notre-Dame w projekt, który całkowicie zmieni wystrój i przestrzeń liturgiczną. Diecezja uważa, że zniszczenia wywołane pożarem są okazją do zmiany postrzegania zabytku przez zwiedzającego, mimo że pożar ograniczył się do dachu i iglicy i nie zniszczył żadnego dziedzictwa znajdującego się wewnątrz” – czytamy.
Projekt archidiecezji paryskiej idzie za modą i nie szanuje tradycji
Przedstawiciele francuskich środowisk kulturalnych zwracają uwagę, że Notre Dame już teraz oferuje symboliczną trasę duchowego doświadczenia katedry. „Organizacja [wnętrza] stworzona przez Viollet-le-Duca opiera się na zasadzie gradacji przestrzeni, które istniały już pod koniec średniowiecza i które odrestaurował. Pierwsze kaplice posiadają dekorację zbiorczą, pozwalającą na stopniowe wznoszenie się ku świetności chóru. I tak dalej. Wszystko zostało umiejętnie przemyślane i rozstrzygnięte” – wyjaśniają.
„Ale to, co dziś wyobraża sobie diecezja, niweczy koncepcję cierpliwie wypracowaną przez Viollet-le-Duca. Projekt przewiduje montaż wyjmowanych ławek, zmieniającego się w zależności od pory roku oświetlenia, projekcji wideo na ścianach itp. – innymi słowy tych samych modnych (a przez to już strasznie przestarzałych) «urządzeń mediacyjnych», które można znaleźć we wszystkich «immersyjnych» projektach kulturalnych, w których głupota często rywalizuje z kiczem” – podkreślają sygnatariusze manifestu.
Odbudujmy Notre Dame „tak wzniosłą, jak nam ją pozostawiono”
Francuscy intelektualiści zdecydowanie odcinają się od kontrowersyjnych planów kurii metropolitalnej, wskazując, że zupełnie inną okazję daje pożar sprzed trzech lat. „Rzeczywiście jesteśmy w stanie przywrócić do życia spójny zestaw dekoracji o wielkiej formalnej perfekcji. Genialny architekt, pragnąc przedłużyć i dokończyć dzieło budowniczych średniowiecza, stworzył dzieło totalne, pasujące do architektury i dekoracji, malarstwa i rzeźby, stolarstwa i złotnictwa, witraży i oświetlenia. Kierując się bardzo precyzyjną wizją ideału artystycznego i duchowego, opracował i urzeczywistnił katedrę katedr” – podkreślają.
Zwolennicy uszanowania uniwersalnego charakteru gotyckiej katedry apelują o szacunek dla dziedzictwa i dla geniuszu artystycznego przeszłości, wskazując, że projekt renowacji powinien „pozwolić nam na ponowne odkrycie autentyczności miejsca i jego doświadczanie poprzez umieszczenie właściwych dzieł we właściwych miejscach, w harmonii i spójności”.
„Francja będzie podziwiana przez wszystkich za to, że zdołała przeprowadzić renowację, która przywróci światu wspaniały zabytek” –przekonują sygnatariusze, zaznaczając, że projekt renowacji powinien sprawić, że Notre Dame będzie „piękniejsza niż przed pożarem – to znaczy tak wzniosła, jak nam ją pozostawiono”.
Czytaj też:
Notre Dame znów płonie! Tym razem podpalaczem jest... diecezja paryskaCzytaj też:
"Transseksualistka" żąda przekształcenia Notre Dame w centrum LGBTCzytaj też:
Znikają katolickie zabytki we Francji. Za to przybywa meczetów