Stypendium cięższe niż kamień
  • Krzysztof MasłońAutor:Krzysztof Masłoń

Stypendium cięższe niż kamień

Dodano: 
Okładka książki "Gierymscy. Zazdrosny talent"
Okładka książki "Gierymscy. Zazdrosny talent" 
MOJA PÓŁKA Miał 17 lat, gdy porzucił uczelnię – Instytut Politechniczny i Rolniczo- Leśny w Nowej Aleksandrii, jak zaborca nazwał Puławy, i w 1863 r. poszedł do powstania. Ze swoim oddziałem walczył z Moskalami na Lubelszczyźnie i Mazowszu u boku swego kolegi, Adama Chmielowskiego. Obaj zostali malarzami, a Chmielowski nawet świętym.

To właśnie późniejszy brat Albert namówił przyjaciela, by przeniósł na płótno to, co przeżył w działaniach insurekcyjnych. Tak powstał m.in. „Patrol powstańczy”, obok rysunków Grottgera najbardziej znacząca ikona powstania styczniowego w sztuce polskiej.

Maksymilian Gierymski, bo o nim mowa, zmarł młodo, na gruźlicę w 1874 r. Dziś wspominany bywa najczęściej jako starszy brat Aleksandra, artysty wsławionego takimi obrazami jak „Wieczór nad Sekwaną”, „Święto Trąbek”, a przede wszystkim „Żydówka z pomarańczami”. Przeżył Maksymiliana o 27 lat. Zmarł w Rzymie, w zakładzie dla obłąkanych; dopiero po latach koledzy artyści z kolonii polskiej wystawią mu pomnik na cmentarzu Campo Verano. Popiersie jest dziełem Antoniego Madeyskiego. Rzeźbiarz oddał zmarłemu własne ubranie do trumny.

Artykuł został opublikowany w 41/2025 wydaniu tygodnika Do Rzeczy.

Czytaj także