Pod koniec ub. miesiąca w Ministerstwie Sprawiedliwości odbyła się konferencja z udziałem ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego Adama Bodnara, wiceminister sprawiedliwości Marii Ejchart i dyrektora generalnego Służby Więziennej płk. Andrzeja Pecki. Kierownictwo resortu skrytykowało na niej funkcjonowanie Akademii Wymiaru Sprawiedliwości, której głównym zadaniem jest kształcenie funkcjonariuszy Służby Więziennej. – Obecna Akademia Wymiaru Sprawiedliwości oderwała się od rzeczywistości penitencjarnej, która funkcjonuje w Polsce – oceniła Maria Ejchart, wiceminister sprawiedliwości odpowiedzialna za więziennictwo.
Pracownicy AWS odpowiadają
W odpowiedzi na tę konferencję, 4 czerwca w Kaliszu odbyła się konferencja prasowa pracowników naukowych Akademii Wymiaru Sprawiedliwości. – W AWS pracuje 300 pracowników cywilnych, którzy reprezentują różne środowiska, stanowiska, grupy ludzi i mamy różne poglądy również w zakresie polityki. Funkcjonariusze nie mogą przynależeć do partii politycznych. Pracownicy cywilni natomiast mogą przynależeć, mogą mieć swoje sympatie i tak też jest na naszej uczelni. Mamy pracowników, którzy są zwolennikami różnych ugrupować politycznych, dlatego poczuliśmy się dotknięci takim zaszufladkowaniem. W naszym przekonaniu jest tak, że doszło do dezinformacji, zwłaszcza w odniesieniu do naszego przełożonego ministra Bodnara, który jest ministrem sprawiedliwości. Jesteśmy uczelnią którą powołał ten resort i dla nas nie jest to istotne, który to był minister, ale istotne jest to, że chcieliśmy i chcemy służyć służbie więziennej. Jestem w tej uczelni od początku. Byłem w zespole, który tworzył tę uczelnię, jej program. Staraliśmy się działać na poczet tej służby. Wielu z nas czuje się nieswojo w sytuacji, w której zostaliśmy postawieni – mówił dr Jakub Czarkowski, prorektor ds. dydaktycznych AWS. – Mamy kampanię wyborczą i wiele działań ma charakter polityczny, ale to nie jest nasz żywioł. My jesteśmy nauczycielami, staramy się uczyć ludzi, rozwijać ich wiedzę, osobowości, jesteśmy naukowcami i prowadzimy działania – dodawał.
Według prof. Andrzeja Bałandynowicza, podważony został wizerunek uczelni i jej studentów. – Nie ma odpowiedzialności zbiorowej, tylko indywidualna. Naruszone zostały dobra pracowników cywilnych, w tym moje dobro i innych nauczycieli akademickich. Podważony został wizerunek AWS, a najważniejszą wartość, czyli studentów traktuje się jak szmaty. Studenci potraktowani zostali jako element instrumentalny, przedmiotowy. Nie można ludzi traktować instrumentalnie – mówił prof. Andrzej Bałandynowicz.
Równolegle, w przestrzeni medialnej zaczęły się pojawiać doniesienia, zgodnie z którymi, resort sprawiedliwości będzie dążył do odwołania obecnego rektora Akademii dr. Michała Sopińskiego. Dziś na stronie AWS pojawił się komunikat rektora, w którym ten wskazuje, że jego powołanie odbyło się zgodnie z obowiązującym prawem. Poniżej pełna treść oświadczenia.
Oświadczenie Rektora-Komendanta Akademii Wymiaru Sprawiedliwości
Akademią Wymiaru Sprawiedliwości kieruje jako Rektor-Komendant – dr Michał Sopiński, który 24 marca 2023 r. został powołany na to stanowisko uchwałą przez Senat Uczelni na pięcioletnią kadencję spośród pracowników Uczelni lub funkcjonariuszy pełniących służbę na Uczelni, posiadających co najmniej stopień doktora na podstawie art. 66 a ustawy o Służbie Więziennej z dnia 9 kwietnia 2010 r. Wybór ten nastąpił więc zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
Następnie na podstawie ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie nazwy uczelni służb państwowych nadzorowanej przez Ministra Sprawiedliwości i o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw została wprowadzona na mocy art. 9 ust. 1 szczególna regulacja, zgodnie z którą w roku 2023 Minister Sprawiedliwości w ustawowym terminie powołał doktora Michała Sopińskiego na stanowisko Rektora-Komendanta Akademii Wymiaru Sprawiedliwości na pięcioletnią kadencję, która rozpoczęła się z dniem 1 września 2023 r.
Wybór ten nastąpił zgodnie z przepisami prawa i przy zachowaniu konstytucyjnej zasady autonomii szkół wyższych, albowiem regulacja przewidziana w art. 9 ust. 1-3 nie zastąpiła zasadniczo sposobu powoływania Rektora Uczelni przewidzianego w art. 66a ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej, a jedynie stanowiła pewien wyjątek od reguły, gdyż w przedmiotowej ustawie brak jest unormowań, które wskazywałyby na wyłączenie stosowania przepisów ustawy o Służbie Więziennej. Tym samym, nadal w mocy pozostaje art. 66a ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej, zgodnie z którym Rektora powołuje Senat Uczelni na pięcioletnią kadencję. Powyższe oznacza, że art. 9 ust. 1 ustawy zmieniającej regulował jedynie jednorazowo powołanie Rektora Akademii Wymiaru Sprawiedliwości przez Ministra Sprawiedliwości na pięcioletnią kadencję, nie dając mu innych uprawnień. Należy więc uznać, że po upływie kadencji Rektora powołanego przez Ministra Sprawiedliwości, stosować będzie należało przepis art. 66a ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej, a zatem Rektor zostanie powołany przez Senat Uczelni.
Powołanie dr. Michała Sopińskiego na Rektora-Komendanta nastąpiło z upoważnienia Ministra Sprawiedliwości zgodnie ze stałym zastępstwem wynikającym z zakresu czynności członków Kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Dyrektora Generalnego Urzędu. Zakres czynności członków Kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Dyrektora Generalnego Urzędu każdorazowo ustalany jest ZARZĄDZENIEM MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI wydawanym na podstawie art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2022 r. poz. 1188) oraz art. 25ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1691). Zarządzenie to każdorazowo wprost określa kto z członków Kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości sprawuje stałe zastępstwo Ministra Sprawiedliwości w poszczególnych sprawach, w tym np: w sprawie powołania Rektora-Komendanta. Zgodnie z właściwym Zarządzeniem obowiązującym w dniu 17 czerwca 2023 roku podsekretarz stanu Marcin Romanowski sprawował stałe zastępstwo Ministra Sprawiedliwości w sprawie: „powoływania i odwoływania Rektora-Komendanta, prorektorów i członków rady programowej oraz wynikających ze stosunku służbowego funkcjonariuszy pełniących w niej służbę”. Dlatego też wykonując swoje uprawniania powołał dr. Michała Sopińskiego na Rektora-Komendanta. Zgodnie z przywołanym zakresem czynności powołany w takim samym trybie został także ówczesny prorektor ds. kształcenia funkcjonariuszy ppłk dr Mariusz Kuryłowicz. Na marginesie należy dodać że powoływanie Rektora Komendanta przez członka kierownictwa było powszechną praktyką. Także poprzedni Rektor-Komendant dr Marcin Strzelec został powołany przez ówczesnego członka kierownictwa wiceministra Patryka Jakiego zgodnie z zarządzeniem kompetencyjnym.
W świetle prawa nie można kwestionować ważności powołania Rektora-Komendanta, poprzedniego Rektora-Komendanta, byłego prorektora ds. kształcenia funkcjonariuszy, członków Rady Programowej Uczelni, a także na ważność wszystkich awansów na wyższy stopień służbowy funkcjonariuszy pełniących służbę na uczelni, gdyż ta kwestia również uregulowana jest w Zarządzeniu.
W świetle powyższego, jakiekolwiek kwestionowanie przez władze publiczne legalności dwukrotnego powołania na stanowisko Rektora-Komendanta dr. Michała Sopińskiego należy uznać za całkowicie nieuprawnione. Byłoby ono nie tylko sprzeczne z prawem powszechnie obowiązującym ale też doprowadziłoby do niekorzystnych skutków w Służbie Więziennej, kurateli sądowej oraz całym wymiarze sprawiedliwości. Kierowanie Akademią Wymiaru Sprawiedliwości przez Rektora-Komendanta jako organu uczelni, oznacza bowiem obowiązek osobistego podpisywania przez niego szeregu dokumentów o charakterze kreacyjnym, zmieniającym lub uchylającym oraz podejmowania przez niego innych czynności tego typu. Dlatego też podważenie legalności powołania Rektora-Komendanta powołania oznaczałoby nieważność z mocy prawa wszystkich podpisanych przez niego:
- przyjęć na studia cywilne
- przyjęć na studia mundurowe (w tym w służbie kandydackiej SW)
- przyjęć na studia podyplomowe (w tym studia oficerskie)
- dyplomów ukończenia studiów bądź etapu studiów na wszystkich prowadzonych kierunkach i innych formach kształcenia (w tym studiach oficerskich w SW)
- decyzji o skreśleniu z listy studentów oraz decyzji dyscyplinarnych
- decyzji o przyznaniu świadczeń socjalnych oraz stypendiów za osiągnięcia w nauce
- nadanych funkcjonariuszom i studentom służby kandydackiej przez Rektora-Komendanta stopni w SW
- wyższych stopni w SW nadanych funkcjonariuszom przez Ministra w wyniku skierowanych przez Rektora-Komendanta wniosków o nadanie wyższych stopni w SW
- umów o pracę, w tym podpisanych aneksów zmieniających
- umów cywilnoprawnych
- umów w trybie PZP
- wielomilionowych umów inwestycyjnych
- czynności notarialnych, w których brał udział Rektor-Komendant jako organ uczelni
- wniosków związanych z przepływem środków finansowych zawartych z Ministerstwem Sprawiedliwości, Centralnym Zarządem Służby Więziennej, Funduszem Sprawiedliwości, Funduszem Aktywizacji Skazanych oraz innymi podmiotami publicznymi
- sprawozdań, rozliczeń, przekazania dokumentacji do Ministerstwa Sprawiedliwości, Funduszu Sprawiedliwości oraz innych podmiotów publicznych.
- porozumień krajowych i międzynarodowych z innymi uczelniami i podmiotami szkolnictwa wyższego
- powołań na stanowiska służbowe w uczelni oraz przyznanych dodatków służbowych
- decyzji w sprawie kwater tymczasowych i lokali
- dokumentów związanych z systemem POLON i ewaluacją nauki
- innych dokumentów związanych z prowadzeniem kształcenia w Uczelni, w tym w ramach Szkoły Doktorskiej;
Brak istnienia prawnych i faktycznych przesłanek co do kwestionowania legalności lub skuteczności powołania dr. Michała Sopińskiego na Rektora-Komendanta został dodatkowo potwierdzony w opiniach zleconych przez Akademię Wymiaru Sprawiedliwości renomowanym prawnikom.
W związku z powyższym, jakiekolwiek kwestionowanie przez władze publiczne legalności dwukrotnego powołania na stanowisko Rektora-Komendanta dr. Michała Sopińskiego należy uznać za całkowicie nieuprawnione mając na względzie konstytucyjną zasadę autonomii nauki oraz ważny interes publiczny, jakim są dobre imię oraz prawa nabyte pracowników, funkcjonariuszy SW oraz studentów i absolwentów Akademii Wymiaru Sprawiedliwości