Największe zmian dotyczą programu nauczania dla szkół średnich oraz uczniów starszych klas szkół podstawowych.
W klasach I-III szkół podstawowych nie wprowadzono żadnych zmian. Wskazano jedynie, że lista lektur nie jest obowiązkowa – to jedynie sugestia resortu, a nauczyciele mogą wybrać inne tytuły, albo w ogóle uznać, że uczniowie nie muszą się zapoznawać z książkami w szkole.
Szkoła podstawowa. Klasy IV-VI: 5 książek na 3 lata
Pewnych zmian dokonano w lekturach obowiązkowych w klasach IV-VI. W ciągu trzech lat nauki uczniowie będą musieli poznać w całości pięć książek. Chodzi o: "Akademia Pana Kleksa" Jana Brzechwy, "Kajko i Kokosz. Szkoła latania" Janusza Christy, "Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa" Clive'a Staplesa Lewisa, "Chłopcy z Placu Broni" Ferenca Molnára i "Hobbit, czyli tam i z powrotem" J.R.R. Tolkiena.
Zabrakło miejsca dla "Powrotu taty" i "Pani Twardowska" autorstwa Adama Mickiewicza oraz "W pamiętniku Zofii Bobrówny" Juliusza Słowackiego.
Z mniejszych form literackich zdecydowano o wykreśleniu mitu o Orfeuszu i Eurydyce oraz przypowieści biblijnej o pannach roztropnych. Zniknęły również legendy polskie oraz baśnie m.in. chodzi o legendę o Lechu, Piaście, Kraku i Wandzie. Usunięto również wiersze Władysława Bełzy, autora "Katechizmu polskiego dziecka".
Pan Tadeusz, którego próby wykreślenia budziły powszechny sprzeciw, ostał się, ale jedynie we fragmentach. Tak się prezentują krótkie utwory literackie poznawane w całości albo we fragmentach i utwory poetyckie dla klas IV-VI:
René Goscinny, Jean-Jacques Sempé, Mikołajek (wybór opowiadań);
Ignacy Krasicki, wybrane bajki;
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (wybrane fragmenty);
Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego;
wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz mity o Prometeuszu, o Syzyfie, o Demeter i Korze, o Dedalu i Ikarze, o Heraklesie, o Tezeuszu i Ariadnie;
Biblia: stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o talentach, o miłosiernym Samarytaninie;
wybrane podania i legendy polskie;
wybrane baśnie polskie i europejskie;
wybrane wiersze: Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego, oraz pieśni patriotyczne (w tym Rota Marii Konopnickiej).
Resort edukacji podkreśla ponadto, że na "egzaminie ósmoklasisty nie obowiązuje znajomość treści i problematyki krótkich utworów literackich poznawanych w całości, utworów literackich poznawanych we fragmentach i utworów poetyckich dla klas IV–VI".
Klasy VII-VIII: Bez Rymkiewicza, z Quo Vadis wyłącznie fragmenty
Obowiązkowe książki dla klas VII-VIII to: "Opowieść wigilijną" Charlesa Dickensa, "Zemsta" Aleksandra Fredry, "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego, "Dziady" część II Adama Mickiewicza, "Mały Książę" Antoine'a de Saint-Exupéry'ego i "Balladyna" Juliusza Słowackiego.
"Pan Tadeusz", "Quo vadis" i "Latarnik" oraz "Syzyfowe prace" mają być czytane wyłącznie we fragmentach.
Ministerstwo podjęło decyzję o wykreśleniu z lektur wierszy Mariana Hemara, Jarosława Marka Rymkiewicza, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta oraz fraszki Jana Sztaudyngera.
Liceum. Poziom podstawowy – koniec z trzema epopejami
Również podstawa dla liceów została wyraźnie "odchudzona". Chodzi przede wszystkim o trzy wielkie dzieła polskiej literatury: "Potop" Sienkiewicza, "Chłopi" Reymonta oraz "Inny świt" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego będą czytane już wyłącznie we fragmentach.
Na listę lektur uzupełniających przeniesiono: "Odprawę posłów greckich" Jana Kochanowskiego, fragmenty "Kazań sejmowych" Piotra Skargi, "Romea i Julię" Szekspira, satyry Krasickiego, "Nie-Boską komedię" Krasińskiego, opowiadanie Elizy Orzeszkowej, "Gloria victis"; fragmenty "Drogi donikąd" Józefa Mackiewicza, wybrane opowiadanie ze zbioru "Raport o stanie wojennym" Marka Nowakowskiego i "Madame" Antoniego Libery.
Fragmenty "Odysei" Homera, "Boskiej komedii" Dantego, "Kordian" Słowackiego oraz poezje Juliana Przybosia i Stanisława Barańczaka przeniesiono na listę lektur obowiązkowych na poziomie rozszerzonym.
Zdecydowano o usunięciu: fragmentów "Pieśni nad Pieśniami", fragmentów"Legendy o św. Aleksym", fragmentów"Kwiatków świętego Franciszka z Asyżu", fragmentów"Kroniki polskiej" Galla Anonima, Wybrane psalmy Jana Kochanowskiego, fragmentów "Pamiętników" Jana Chryzostoma Paska sielanki i liryki religijne Franciszka Karpińskiego, "Konrad Wallenrod" Adama Mickiewicza, "Z legend dawnego Egiptu" Bolesława Prusa "Rozdziobią nas kruki, wrony…" Stefana Żeromskiego, "Ludzie, którzy szli" Tadeusza Borowskiego, "Katedry" Jacka Dukaja.
Takżeznajomość poezji Adama Asnyka, Jana Kasprowicza, Jana Lechonia, Kazimiery Iłłakowiczówny, Tadeusza Gajcego, Stanisława Balińskiego, Kazimierza Wierzyńskiego, wyboru wierszy z okresu emigracyjnego, Jarosława Marka Rymkiewicza, Jana Polkowskiego i Wojciecha Wencla nie będzie wymagana.
W listy lektur obowiązkowych w rozszerzonej edukacji polonistycznej zdecydowano o usunięciu: fragmentów "Poetyki" Arystotelesa, "Państwa" Platona, "Chmur" Arystofanesa, czy "Eneidy" Wergiliusza, dzieł św. Tomasza z Akwinu, esejów Jarosława Marka Rymkiewicza i "Nocy listopadowej" Wyspiańskiego.
Na liście proponowanych lektur znalazły się m.in. książki Olgi Tokarczuk: "Prawiek i inne czasy", "Bieguni" oraz "Opowiadania bizarne". Zabrakło jednak miejsca dla dzieł Jana Pawła II oraz kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Co przeczytają licealiści i uczniowie techników?
Lektury dla licealistów i uczniów techników na poziomie podstawowym wyglądają następująco:
- Jan Parandowski, Mitologia, część I: Grecja;
- Sofokles, Antygona;
- William Szekspir, Makbet;
- Molier, Skąpiec;
- Adam Mickiewicz, Dziady cz. III;
- Bolesław Prus, Lalka;
- Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
- Stanisław Wyspiański, Wesele;
- Stefan Żeromski, Przedwiośnie;
- Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
- Albert Camus, Dżuma;
- George Orwell, Rok 1984;
- Sławomir Mrożek, Tango.
Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach dla liceów i techników:
- Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana;
- Homer, Iliada (fragmenty);
- wybrane utwory polskiego średniowiecza, w tym: Lament świętokrzyski (fragmenty), Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
- Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
- Ignacy Krasicki, wybrana satyra;
- Adam Mickiewicz, wybrane ballady, w tym Romantyczność;
- Henryk Sienkiewicz, Potop (fragmenty);
- Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (fragmenty);
- Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty);
- Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu;
- Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat (fragmenty);
- Marek Nowakowski, Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii);
- Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
- Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);
- Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty).
Utwory poetyckie w liceum i technikum
- Horacy, wybrane utwory;
- Bogurodzica;
- Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI;
- wybrane wiersze poetów epoki baroku;
- Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny;
- Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze;
- wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Mirona Białoszewskiego, Józefa Czechowicza, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Cypriana Kamila Norwida, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Haliny Poświatowskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, w tym Testament mój, Leopolda Staffa, Wisławy Szymborskiej, Juliana Tuwima.
Czytaj też:
Przypominamy minister Nowackiej, kim był "niejaki Rymkiewicz" i co mówił o polskościCzytaj też:
Czy należy zrezygnować z czerwonych pasków na świadectwach? Polacy odpowiedzieli w sondażu