Zdaniem TSUE wynika to z poważnych nieprawidłowości w procedurze powołania trzech sędziów TK w 2015 r. oraz Julii Przyłębskiej na stanowisko prezesa Trybunału w 2016 r.
TSUE: Polska uchybiła swoim zobowiązaniom wynikającym z prawa Unii
Wyrok zapadł w sprawie skargi wniesionej przez Komisję Europejską przeciwko Polsce w 2023 r. Powodem skargi były orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca i 7 października 2021 r., które, według Brukseli, uderzały w zasadę pierwszeństwa prawa unijnego przed prawem krajowym oraz podważały uprawnienia TSUE do stosowania środków tymczasowych dotyczących wymiaru sprawiedliwości.
Wielka Izba TSUE w całości uwzględniła skargę Komisji Europejskiej i stwierdziła, że Polska uchybiła swoim zobowiązaniom wynikającym z prawa Unii. Trybunał uznał, że działania polskiego TK naruszyły zasadę skutecznej ochrony sądowej, a także pogwałciły pierwszeństwo, autonomię, skuteczność oraz jednolite stosowanie prawa UE. TSUE wskazał również na naruszenie wiążącego charakteru jego własnych orzeczeń.
Szczególnie istotnym elementem wyroku jest ocena statusu polskiego Trybunału Konstytucyjnego. TSUE zgodził się z argumentacją Komisji Europejskiej, że nieprawidłowości w obsadzie trzech stanowisk sędziowskich, tzw. sędziów dublerów oraz w procedurze powołania prezesa TK podważają niezależność i bezstronność tego organu w rozumieniu prawa Unii Europejskiej.
"Państwa członkowskie nie mogą powoływać się na swoją tożsamość konstytucyjną"
Trybunał w Luksemburgu odniósł się także do treści kwestionowanych orzeczeń TK. W wyroku z 14 lipca 2021 r. polski Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z konstytucją stosowanie przez TSUE środków tymczasowych dotyczących organizacji sądownictwa, w tym zawieszenia działalności Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Z kolei w orzeczeniu z 7 października 2021 r. TK stwierdził, że prawo unijne nie ma pierwszeństwa przed konstytucją RP i zakwestionował kompetencje sądów krajowych do pomijania przepisów konstytucji w oparciu o prawo UE.
Zdaniem TSUE oba te wyroki stanowiły naruszenie podstawowych zasad porządku prawnego Unii. Trybunał podkreślił, że państwa członkowskie nie mogą powoływać się na swoją tożsamość konstytucyjną w celu uchylenia się od zobowiązań wynikających z traktatów, w tym od obowiązku zapewnienia niezależnego sądownictwa i skutecznej ochrony sądowej. Zgodnie z unijnymi przepisami Polska powinna niezwłocznie zastosować się do wyroku TSUE. W przypadku niewykonania orzeczenia Komisja Europejska może wystąpić do Trybunału o nałożenie na Polskę kar finansowych.
Czytaj też:
TSUE żąda uznawania "homomałżeństw" w Polsce. Co oznacza dla nas wyrok?Czytaj też:
Komisja Europejska pozwała Polskę do TSUE. Niewłaściwe wdrożenie przepisów
Polecamy Państwu „DO RZECZY+”
Na naszych stałych Czytelników czekają: wydania tygodnika, miesięcznika, dodatkowe artykuły i nasze programy.
Zapraszamy do wypróbowania w promocji.