Wieczerzę wigilijną, zgodnie z tradycją, rozpoczyna się po pojawieniu pierwszej gwiazdy na niebie. Na wzór Gwiazdy Betlejemskiej zwiastującej narodziny Jezusa. Przed posiłkiem następuje rodzinna modlitwa, czytanie fragmentu Pisma Świętego o narodzinach Jezusa Chrystusa, śpiewanie kolędy oraz dzielenie się opłatkiem. Ten ostatni zwyczaj to symbol obecności Chrystusa w Najświętszym Sakramencie.
Bardzo znanym i nadal kultywowanym zwyczajem jest 12 potraw na stole wigilijnym. Liczba jest nieprzypadkowa, ponieważ symbolizuje Dwunastu Apostołów. Polski zwyczaj nakazuje, by były to dania postne, a więc bezmięsne. Dodatkowo, utarło się, że każdy z domowników powinien spróbować każdej z potraw, co ma zapewnić pomyślność w nadchodzącym roku. Zostawia się również jedno puste nakrycie dla niespodziewanego gościa, a pod obrus wkłada się odrobinę sianka.
Do 2003 roku w Wigilię obowiązywał post, na polskich stołach nie pojawiały się wówczas żadne produkty mięsne z wyjątkiem ryb. Zgodnie z formułą przykazań kościelnych, zatwierdzonych przez Watykańską Kongregację Nauki Wiary, formalnie nie ma obecnie takiego obowiązku. Polacy, w poszanowaniu dla wielowiekowej tradycji, podtrzymują jednak zwyczaj postnej Wigilii.
W Polsce – jako jednym z nielicznych krajów – Wigilia jest również tradycyjnie dniem wręczania prezentów. Przynosi je Święty Mikołaj zaraz po kolacji. 24 grudnia nie jest ustawowo dniem wolnym od pracy, ale większość pracodawców pozwala na wcześniejsze zakończenie pracy tego dnia.
Po uroczystej kolacji i wręczeniu prezentów, wielu katolików udaje się na pasterkę. To uroczysta Msza święta odprawiana zazwyczaj o północy. Nazwa "pasterka" wiąże się z pasterzami, którzy jako pierwsi poszli oddać pokłon Narodzonemu Jezusowi.
Czytaj też:
My "Psychoprawica" przy wigilijnym stoleCzytaj też:
Boże Narodzenie na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Jak wygląda?