O odpowiedniości wcielenia. Summa teologii III, q. 1 oraz III, q. 3, a. 5 i 8. Tekst i komentarz, Tomasz z Akwinu
Dlaczego Bóg – doskonały, absolutnie spełniony, autarkiczny i suwerenny – przyjął ludzkie ciało, przeszedł przez mękę i śmierć? To jedno z zasadniczych pytań teologii chrześcijańskiej – pytanie, które fascynowało teologów wszystkich epok. Św. Tomasz z Akwinu również zajmuje się tym fundamentalnym zagadnieniem. Pyta o to, dlaczego Bóg stał się człowiekiem, zastanawiając się nad „odpowiedniością” (convenientia) wcielenia.
Na pierwszy rzut oka mogłoby się zdawać, że inkarnacja jest dla Boga raczej czymś w najwyższym stopniu „nieodpowiednim” (inconveniens). O takiej „nieodpowiedniości” wcielenia będą przecież przekonywać wyznawcy zarówno judaizmu, jak i islamu. Chrześcijaństwo jednak upiera się, że tak właśnie się stało: Syn Boży stał się człowiekiem i przyjął ludzkie ciało obciążone słabościami i śmiercią. Odpowiedź na pytanie, dlaczego Bóg zdecydował się na tak radykalny krok, nie jest więc tylko jakąś spekulatywną grą teologiczną, ale poszukiwaniem sensu czegoś chrześcijaństwu najwłaściwszego – prawdziwego proprium, które odróżnia chrześcijan od wyznawców wszystkich innych religii, nawet tych najbardziej pokrewnych. Wśród niezliczonych odpowiedzi na pytanie: „dlaczego Bóg stał się człowiekiem?” (cur Deus homo?), które pojawiły się w historii teologii chrześcijańskiej Wschodu i Zachodu, za jedną z najważniejszych uznaje się właśnie odpowiedź Akwinaty.
Thomasina. Liber I et II oraz Thomasina. Liber III et IV, Guilelmus de Godino
Prezentowane tomy zawierają pierwszą kompletną edycję Thomasiny – dzieła powszechnie uznawanego za kluczowe dla narodzin i rozwoju szkoły tomistycznej w późnośredniowiecznej teologii i filozofii. Tekst ten powstał na samym początku XIV wieku, a jego autorem jest Wilhelm z Godino OP (†1336) – dominikanin, profesor teologii na Uniwersytecie Paryskim, który otrzymał kapelusz kardynalski i wziął udział w wielu istotnych przedsięwzięciach – na przykład w procesie beatyfikacyjnym Tomasza z Akwinu i śledztwie dotyczącym ortodoksyjności nauczania Piotra Jana Olivi. Jego najsłynniejszym dziełem jest Tractatus de causa immediata ecclesiasticae potestatis, będący apologią papieskiej supremacji.
Thomasina stanowi komentarz do Sentencji Piotra Lombarda i obejmuje szeroki zakres kwestii uznawanych za istotne w uniwersyteckim wykładzie z teologii systematycznej. Bazuje na pracach Tomasza z Akwinu, a zwłaszcza na jego Scriptum super Sententias i Summa theologiae.
Dzieło Wilhelma z Godino powstało w szczególnym momencie, mianowicie zaraz po okresie debat wokół poglądów Tomasza z Akwinu i ich krytyki – w dyskusje te byli zaangażowani wpływowi autorzy ostatniej ćwierci XIII wieku, czyli Idzi Rzymianin, Henryk z Gandawy i Wilhelm z La Mare. Tak więc Thomasina zrodziła się jako próba zdefiniowania i zrekonstruowania rdzenia Tomaszowej teologii po fali krytycyzmu ze strony wcześniejszego pokolenia myślicieli. W środowisku dominikańskim Thomasina aż do końca średniowiecza służyła jako podręcznik teologii, prezentujący właściwą interpretację myśli intelektualnego mistrza Zakonu Kaznodziejskiego.
Wydanie to zawiera tekst oryginalny Thomasiny w języku łacińskim przygotowany przez prof. dr. hab. Mikołaja Olszewskiego i ks. dr. Mirosława Socałę SDS na podstawie zachowanych rękopisów zgodnie z wymogami edytorstwa naukowych tekstów średniowiecznych. Zaopatrzone w bogaty aparat naukowy zarówno filologiczny jak i historyczny, uwzględnia odniesienia do źródeł przywoływanych w tym dziele. Całość poprzedzona jest anglojęzycznym wprowadzeniem autorstwa prof. dr. hab. Mikołaja Olszewskiego oraz ks. dr. Mirosława Socały SDS.