Najbardziej jaskrawą formą przemocy jest naruszenie nietykalności fizycznej. Takiej przemocy doświadczyła m.in. 26-letnia pani Ilona, próbując stworzyć dom z mężczyzną, który od rodziny wolał narkotyki i alkohol. W końcu stwierdziła, że ma już dość wyzwisk i przemocy fizycznej. Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Elblągu pomógł jej znaleźć schronienie, a także udzielił pomocy finansowej, umożliwiając stworzenie nowego, bezpiecznego domu dla niej i jej dzieci.
Przemoc psychiczna
Przemoc domowa nie zawsze polega jednak na zadawaniu bólu fizycznego. Sprawcy często nad swymi ofiarami znęcają się psychicznie. Wulgarne wyzwiska, szantażowanie, zawstydzanie, grożenie czy zastraszanie – to tylko niektóre przykłady zachowań uznawanych za przemoc tego rodzaju.
Jedną z poszkodowanych wskutek przemocy psychicznej była pani Katarzyna, której były mąż wysyłał obraźliwe esemesy, skutkiem czego kobieta czuła się zastraszona. Były mąż skutecznie obniżał również jej samoocenę. Pani Katarzyna zdecydowała się więc zgłosić do Ośrodka w Częstochowie, gdzie uzyskała specjalistyczną pomoc psychologiczną. Otrzymała także wsparcie prawników, którzy pomogli doprowadzić do wyroku skazującego w postępowaniu karnym za znęcanie się. To ukróciło dalsze próby obrażania i zastraszania przez byłego męża.
Przemoc psychiczna może również przybierać formę codziennej krytyki i upokarzania, wyśmiewania opinii, przekonań czy religii, narzucania własnego zdania jako jedynego właściwego, a także zdradzanie sekretów ofiary czy krzywdzenie należących do niej zwierząt.
Sprawcy tej formy przemocy niekiedy próbują wmawiać swym ofiarom chorobę psychiczną. Zakazują kontaktu z rodziną i przyjaciółmi czy wychodzenia z domu, a także śledzą swe ofiary lub pozbawiają je snu. Skutkiem przemocy psychicznej może być pozbawienie ofiary poczucia jakiejkolwiek mocy sprawczej, co utrudnia im wyrwanie się z koszmaru.
Czasem przemoc słowną stosują np. rówieśnicy. Tak było w przypadku Kacpra, którego do Ośrodka Pomocy w Katowicach przyprowadziła mama. Drwiny ze strony kolegów doprowadziły do koszmarów sennych, problemów z koncentracją, a także problemów z nietrzymaniem moczu. Chłopiec uzyskał pomoc psychologiczną, dzięki której wzrosło jego poczucie własnej wartości, nabył umiejętność kontrolowania reakcji fizjologicznych i poprawił relacje z rówieśnikami.
Przemoc seksualna
Do działań naruszających intymność ofiary zalicza się również gwałt, wymuszenie pożycia seksualnego, zmuszanie do seksu z osobami trzecimi czy też sadyzm podczas uprawiania seksu. Przemoc seksualna polega na zmuszaniu kogoś do jakiejkolwiek aktywności seksualnej wbrew jej/jego woli, a także na kontynuowaniu aktywności seksualnej bez pytania o zgodę partnerki lub partnera lub gdy ofiara działań sprawcy obawia się mu odmówić. Formą przemocy seksualnej jest także obmacywanie, zmuszanie do niechcianych praktyk seksualnych, nieliczenie się z oczekiwaniami partnerki lub partnera, wyśmiewanie wyglądu lub też krytyczne ocenianie sprawności seksualnej partnerki lub partnera.
Przestępstwem jest także wyłudzanie od osoby nieletniej zdjęć o charakterze pornograficznym. Taką sprawą zajmowało się m.in. Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Psychologów „Macierz”. Zgłosiła się tam matka dziewczynki, od której mężczyzna żądał przesyłania nagich zdjęć. Policja odnalazła sprawcę, a dziewczynka podczas rozmów z terapeutą zrozumiała, że padła ofiarą fałszywych miłosnych wyznań.
Przemoc ekonomiczna
Przemoc domowa może też przybrać formę przemocy ekonomicznej. W takiej sytuacji sprawca narusza prawo własności ofiary lub celowo ją zaniedbuje. Chodzi np. o okradanie, celowe niszczenie własności czy uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, ale także zmuszanie do zaciągania kolejnych kredytów i pożyczek czy zaciąganie długów bez zgody współmałżonka
Może to być jest też odmawianie dostępu do takich niezbędnych do życia pomieszczeń jak kuchnia, łazienka czy sypialnia.
Formą przemocy ekonomicznej jest także zaniedbanie, czyli niewywiązywanie się z obowiązku opieki nad bliskimi.
Gdzie szukać pomocy?
W Polsce działa też wiele profesjonalnych instytucji, które pomagają ofiarom przemocy domowej. Wśród nich jest już 370 punktów pomocy pokrzywdzonym finansowanych lub współfinansowanych ze środków Funduszu Sprawiedliwości. Aby otrzymać pomoc, wystarczy do nich przyjść, wysłać maila lub zadzwonić. Adresy i kontakty do wszystkich ośrodków dla pokrzywdzonych w całej Polsce są dostępne na stronie: www.funduszsprawiedliwosci.gov.pl
Lista punktów pomocy jest też dostępna na interaktywnej mapie: www.funduszsprawiedliwosci.gov.pl/pl/znajdz-osrodek-pomocy/
Można również zadzwonić i uzyskać poradę oraz adres najbliższego ośrodka (Linia Pomocy Pokrzywdzonym 222 309 900).
Trzeba pamiętać, że przemoc w każdej postaci jest karalna. W listopadzie poprawi się też sytuacja prawna ofiar – w życie wchodzi opracowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości tzw. ustawa antyprzemocowa. Na mocy nowych przepisów możliwe będzie m.in. natychmiastowe odizolowanie przez policję lub żandarmerię sprawcy przemocy w rodzinie od jego ofiar, bez konieczności długiego oczekiwania na wyrok sądu. W takiej sytuacji to oprawca będzie zmuszony do opuszczenia miejsca zamieszkania, gdzie pozostaną jego ofiary i będzie to musiał zrobić natychmiast.