Doskonałym przykładem jest Powstanie Zamojskie – jedno z największych, najdłużej trwających, a przede wszystkim zwycięskich powstań zbrojnych na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej. O bohaterskiej walce Polaków na Zamojszczyźnie zbyt mało się dziś mówi i pamięta, a to właśnie ona skutecznie powstrzymała ludobójcze zapędy niemieckich okupantów.
W ramach „Generalnego Planu Wschodniego” Niemcy planowali przekształcić Zamojszczyznę w kolonię, a jej mieszkańców wysiedlić lub poddać eksterminacji. Przy życiu planowano pozostawić zaledwie 15 proc. ludności polskiej, która miała niewolniczo służyć jako siła robocza dla niemieckich osadników. „Akcja Zamość” stanowiła preludium realizacji tego planu w całej Polsce. W wyniku zbrodniczych działań okupantów wysiedlono 110 000 ludzi, którzy trafili na przymusowe roboty wgłąb Niemiec lub do obozów zagłady. Blisko 30 000 spośród wysiedlonych stanowiły dzieci. To właśnie najmłodsi stanowili szczególną ofiarę niemieckich zbrodni. Przeszły do historii jako Dzieci Zamojszczyzny, stając się symbolem ludobójstwa popełnionego na Zamojszczyźnie. Ogromna część padła ofiarą masowej eksterminacji w obozach koncentracyjnych, a resztę przekazano niemieckim rodzinom w ramach zorganizowanej akcji rabunku dzieci. Większość nigdy nie wróciła do Polski i nie poznała prawdy o swoim pochodzeniu.
Tragiczny los Zamojszczyzny nie poszedł na marne. Zakrojona na szeroką skalę próba unicestwienia Narodu Polskiego nie powiodła się dzięki niezłomnej postawie uczestników Powstania Zamojskiego. Heroiczny opór ludności polskiej oraz formacji zbrojnych podziemia skutecznie powstrzymał niemieckie ludobójstwo. Dlatego wyszedłem z inicjatywą ustanowienia dnia 27 listopada świętem państwowym – Narodowym Dniem Powstania Zamojskiego i Pamięci Dzieci Zamojszczyzny. Powstanie Zamojskie zapisało się na kartach polskiej historii jako zryw przełomowy, heroiczny przykład walki Narodu Polskiego o zachowanie tożsamości, kultury, tradycji i wiary. Wspólne obchodzenie obu świąt pozwoli podkreślić wagę zarówno bohaterstwa uczestników Powstania, jak i tragedii Dzieci Zamojszczyzny. Należyte upamiętnienie zrywu lat 1942 – 1944 i złożenie hołdu jego bohaterskim uczestnikom oraz dzieciom jest naszym moralnym obowiązkiem. Żyjąc w wolnej, suwerennej Polsce jesteśmy winni pamięć i szacunek wszystkim, którzy oddali życie za to, że byli Polakami.
Dr Marcin Romanowski jest wiceministrem sprawiedliwości oraz kandydatem Suwerennej Polski do Sejmu