Uroczystości setnej rocznicy ustanowienia Archidiecezji Katowickiej trwają od listopada 2024 r. i zakończą się w listopadzie 2025 r. W ramach obchodów, w dniach 9-11 czerwca 2025 r. zaplanowano w Katowicach Jubileusz Biskupów oraz Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski.
W sobotę 12 kwietnia biuro prasowe Stolicy Apostolskiej poinformowało, że papież Franciszek mianował kardynała Kazimierza Nycza, emerytowanego arcybiskupa metropolitę warszawskiego, swoim specjalnym wysłannikiem, tzw. papieskim legatem, na obchody stulecia Archidiecezji Metropolitalnej w Katowicach 11 czerwca 2025. Uroczystości zbiegają się z Jubileuszem Nadziei ogłoszonym przez Ojca Świętego.
Papież Franciszek napisał list
Watykan przekazał, że z okazji uroczystości jubileuszu archidiecezji papież Franciszek przesłał do Polski list. Przypomniał w nim, że bullą "Vixdum Poloniae unitas" z dnia 28 października 1925 r. papież Pius XI erygował Diecezję Katowicką, łącząc Wikariat Cieszyński i Górny Śląsk.
"Wasze świętowanie zbiega się z Rokiem Świętym w Kościele Powszechnym, którego motto brzmi: »Pielgrzymi nadziei«. Przyjmijcie je zatem za swoje. Ubogaceni duchowym i materialnym dziedzictwem przodków, kulturą oraz tradycją, podtrzymujcie przekazany Wam ogień wiary i wypełnijcie misję bycia świadkami nadziei, która swe źródło ma w Bogu i Jego Słowie. Świadkiem może być ten, kto odkrył, że drogi jest w oczach Boga i że Bóg go miłuje (Iz 43, 4)" – napisał Ojciec Święty.
100-lecie Archidiecezji Katowickiej
Do roku 1922 Górny Śląsk znajdował się w strukturach kościelnych diecezji wrocławskiej. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1918 roku na Górnym Śląsku wzmogło się dążenie ludności polskiej do włączenia się do odrodzonej Rzeczpospolitej. Wobec oporu władz pruskich w latach 1919, 1920 i 1921 wybuchły trzy powstania śląskie oraz przeprowadzono plebiscyt pod nadzorem Ligi Narodów (20 marca 1921 r.). W jego wyniku w czerwcu i lipcu 1922 r. część Górnego Śląska została włączona do Polski.
21 października 1921 r. biskup wrocławski Adolf Bertram utworzył na tym obszarze podległą sobie Delegaturę Biskupią na Śląsku, powierzając ją ks. Janowi Kapicy, proboszczowi parafii św. Marii Magdaleny w Tychach. Stolica Apostolska 7 listopada 1922 r. powołała administraturę apostolską polskiego Śląska. Trzy lata później bullą "Vixdum Poloniae unitas" papież Pius XI utworzył diecezję katowicką i włączył ją do metropolii krakowskiej.
Teren diecezji katowickiej, obejmujący 4216 km2, był centrum przemysłowym II Rzeczpospolitej. Koncentracja przemysłu ciężkiego – kopalń węgla kamiennego i hutnictwa – spowodowała po drugiej wojnie światowej gwałtowną urbanizację i przyrost liczby mieszkańców, zatrudnionych głównie w przemyśle ciężkim. Wynikła stąd konieczność rozwoju sieci parafialnej i rozbudowania duszpasterstwa, zwłaszcza w miastach, takich jak Katowice, Tychy, Jastrzębie-Zdrój, Rybnik, Żory i Wodzisław Śląski. Dlatego w latach 1970-1989 pomimo restrykcyjnej polityki władz komunistycznych wybudowano ponad 150 nowych kościołów. Kilkadziesiąt świątyń powstało po 1989 r. Wszystkie one zostały wybudowane dzięki nadzwyczajnemu zaangażowaniu katolickiego laikatu i jego ofiarności oraz pracy księży budowniczych.
Godne podkreślenia są skuteczne starania kolejnych biskupów katowickich o zezwolenia na budowę nowych kościołów, jak również ich walka o niedzielę wolną od pracy, troska o rodzinę, prawa ludzi pracy i naturalne środowisko człowieka. Kościół katolicki na Górnym Śląsku stał się głosem niemających głosu. Szczególnie doniosłą kartę zapisał on w okresie stanu wojennego, kiedy to biskup katowicki Herbert Bednorz powołał Biskupi Komitet Pomocy Więźniom i Internowanym, który objął wieloletnią, wszechstronną pomocą około trzech tysięcy internowanych i ich rodziny.
Aktualnie w skład Archidiecezji Katowickiej wchodzą 322 parafie, skupione w 37 dekanatach na obszarze 2333 km2. Głównym kościołem archidiecezji jest katedra pw. Chrystusa Króla w Katowicach, poświęcona w 1955 r. Obecny kształt katedry nie odpowiada pierwotnym planom architektonicznym, ponieważ władze komunistyczne udaremniły wybudowanie trzydziestometrowej kopuły. Na frontonie kościoła katedralnego umieszczono napis "Soli Deo honor et gloria".
Bullą "Totus Tuus Poloniae populus" z 25 marca 1992 r. papież Jan Paweł II podniósł diecezję katowicką do rangi archidiecezji i stolicy nowej metropolii górnośląskiej. W jej skład wchodzą: archidiecezja katowicka oraz diecezja gliwicka i diecezja opolska. Głównymi patronami archidiecezji są: Matka Boża Piekarska i św. Jacek Odrowąż.
Administracją Apostolską Śląska Polskiego, a po niej diecezją śląską (katowicką) kierował urodzony w Mysłowicach ks. August Hlond SDB. Po przeniesieniu go w roku 1926 na stolicę prymasowską w Gnieźnie i Poznaniu, biskupem katowickim został ks. Arkadiusz Lisiecki – kapłan Archidiecezji Poznańskiej. Jego posługa trwała tylko cztery lata (1926-1930). Po jego nagłej śmierci kolejnym biskupem diecezjalnym w Katowicach został ks. Stanisław Adamski (kapłan, społecznik z archidiecezji poznańskiej). Swój urząd sprawował 37 lat, z tym jednak, że był z Katowic dwukrotnie wygnany: przez reżim nazistowski (1941-1945) i stalinowski (1952-1956). W 1950 r., ze względu na stan zdrowia, Stolica Apostolska przydzieliła mu koadiutora z prawem następstwa ks. Herberta Bednorza, kapłana diecezji katowickiej, który po śmierci biskupa Adamskiego w 1967 r. kierował diecezją jako biskup diecezjalny do 1985 r. Jego następcą został ks. Damian Zimoń (proboszcz parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach) – od 1992 r. arcybiskup metropolita górnośląski.
9 października 2011 r. jego obowiązki przejął biskup Wiktor Skworc (kapłan diecezji katowickiej; w latach 1997-2011 biskup tarnowski). 4 grudnia 2021 r. Ojciec Święty mianował jego koadiutorem abp. Adriana Galbasa SAC, który 31 maja 2023 r. objął rządy Archidiecezją Katowicką, rok później został arcybiskupem metropolitą warszawskim. Obecnie administratorem apostolskim Archidiecezji Katowickiej jest bp Marek Szkudło.
Czytaj też:
Papież przyjął rezygnację polskiego biskupaCzytaj też:
Papież mianował ordynariusza w USA. To biskup polskiego pochodzenia