Istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do rozwoju miażdżycy. Są wśród nich m.in. obciążenie ujawnione w wywiadzie rodzinnym (hipercholesterolemia rodzinna), palenie tytoniu, otyłość, brak aktywności fizycznej, niewłaściwa dieta, wysokie stężenie cholesterolu LDL, nadciśnienie tętnicze i cukrzyca4. Prawie 40% dorosłej populacji jest zagrożone chorobą sercowo-naczyniową o podłożu miażdżycowym. Często nierozpoznana, ujawnia się dopiero w momencie wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego, takiego jak zawał serca czy udar mózgu5.
Policzeni, ale niewidzialni
Miażdżyca zagraża wszystkim, bez względu na wiek czy narodowość. Choroby sercowo-naczyniowe o podłożu miażdżycowym dotykają ponad 300 mln osób na całym świecie6. Odpowiada to sumie populacji Meksyku, Singapuru, RPA, Francji i Kanady. Miażdżyca jest również główną przyczyną zawałów serca i udarów mózgu, które powodują aż 85 proc. zgonów związanych z układem krążenia7. Mimo alarmujących danych, miażdżyca wciąż jest nierozpoznawana, często jest natomiast pomijana i ignorowana.
Na skalę i konsekwencje chorób sercowo-naczyniowych na całym świecie zwraca uwagę inicjatywa Invisible Nation stworzona przez Global Heart Hub i wspierana przez Novartis.
Invisible Nation, ogólnoświatowa koalicja organizacji pacjentów, stawia sobie za cel zachęcenie do współdziałania środowisk pacjentów, ekspertów medycznych i administracji na rzecz przeciwdziałania chorobom sercowo-naczyniowym o podłożu miażdżycowym. Alarmujące statystyki związane z chorobami sercowo-naczyniowymi pokazują, że aby zaszła jakakolwiek widoczna zmiana – konieczne jest podjęcie działań systemowych tu i teraz. Jednym z głównych wyzwań, jakie stoją przed systemami ochrony zdrowia, jest kontrolowanie czynników ryzyka rozwoju tych chorób.
Do Invisible Nation przystąpiło m.in. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pacjentów ze Schorzeniami Serca i Naczyń „EcoSerce”. „EcoSerce” jest członkiem Global Heart Hub i aktywnie uczestniczy w kampaniach realizowanych na poziomie europejskim i światowym w obszarze podnoszenia świadomości społecznej dotyczącej chorób układu krążenia, w szczególności wśród polskiego społeczeństwa.
– Choroby sercowo-naczyniowe to epidemia. Schorzenia te niosą ogromne ryzyko zarówno bezpośrednio dla pacjentów, jak i ogólnie pojętego społeczeństwa, dlatego świadomość na temat czynników ryzyka jest kluczowa. I to właśnie hipercholesterolemia jest jednym z najważniejszych, modyfikowalnych czynników ryzyka chorób układu krążenia i jednocześnie – wśród pacjentów w Polsce – wciąż niestety najgorzej kontrolowanym – mówi Agnieszka Wołczenko, prezes Stowarzyszenia „EcoSerce”, członkini Global Heart Hub.
Kontrola czynników ryzyka
Mamy wiedzę i narzędzia, aby zapanować nad tą „niewidzialną pandemią”. Skuteczna kontrola stężenia cholesterolu LDL to podstawowy „oręż” w tej walce. Szczególnej opieki i stałej kontroli stężenia cholesterolu LDL wymagają pacjenci z bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym oraz chorzy, którzy nie odpowiadają na leczenie. W ich przypadku zaniechanie bądź niewłaściwe leczenie może mieć szczególnie dotkliwe konsekwencje8,9 – średnio co trzeci pacjent po zawale nie przeżyje 3 lat od wypisu ze szpitala10.
Również wśród polskich pacjentów hipercholesterolemia to wciąż najgorzej kontrolowana przyczyna chorób układu krążenia. Hipercholesterolemia nie boli, nie daje specyficznych objawów, które mogłyby wskazywać wyłącznie na nią. O chorobie dowiadujemy się często, gdy jest już za późno – nagromadzona w tętnicach blaszka miażdżycowa pęka i dochodzi do udaru mózgu lub zawału serca, a w ich konsekwencji – często do zgonu. Pierwszym krokiem by uchronić nas przed jej konsekwencjami jest wykonanie lipidogramu – badania, które pozwala na oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów i polega na pobraniu próbki krwi (najczęściej z żyły łokciowej)11. Jego wynik należy skonsultować z lekarzem.
Leczenie hipercholesterolemii ma na celu kontrolę stężenia cholesterolu LDL we krwi pacjenta. By przynosiło oczekiwane rezultaty konieczna jest współpraca na linii pacjent-lekarz, stosowanie się do zaleceń i regularne przyjmowanie leków. Zmniejszenie śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych jest potężnym wyzwaniem i tylko wspólnie możemy zmniejszyć liczbę zawałów, udarów i dotykających całych rodzin dramatów z nimi związanych.
1Mathers CD, Loncar D, Projections of Global Mortality and Burden of Disease from 2002 to 2030, 2006, PubMed, 10.1371/journal.pmed.0030442
2Roth GA, Mensah GA, Johnson CO, et al. Global Burden of Cardiovascular Diseases and Risk Factors, 1990–2019: Update from the GBD 2019 Study [published correction appears in J Am Coll Cardiol. 2021 Apr 20;77(15):1958–1959]. J Am Coll Cardiol. 2020;76(25):2982–3021.
3Pastusiak M, Walczak-Gałęzewska M, Pupek-Musialik D, Bogdański P, Leczenie niefarmakologiczne w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego w świetle nowych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2017, Tom 8, nr 1, 7-11
4World Health Organization (WHO). Cardiovascular diseases (CVDs). Dostęp: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds). [Last accessed August 2021].
5World Health Organization WHO. Global Atlas on cardiovascular disease prevention and control. 2011. Dostęp: https://www.who.int/publications/i/item/9789241564373. [Last accessed August 2021].
6INVISIBLE NATION, GLOBAL HEART HUB, ASCVD. Dostęp: https://invisiblenation.globalhearthub.org/.
7World Health Organization (WHO). Cardiovascular diseases (CVDs). Dostęp: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds). [Last accessed August 2021].
8World Health Organization WHO.Global Atlas on cardiovascular disease prevention and control. 2011. Dostęp: https://www.who.int/publications/i/item/9789241564373. [Last accessed August 2021].
9WYTYCZNE PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT DIAGNOSTYKI I LECZENIA ZABURZEŃ LIPIDOWYCH W POLSCE 2021
10Strzelecki J., Szymborski J., Zachorowalność i umieralność na choroby układu krążenia a sytuacja demograficzna Polski, 2015, https://bip.stat.gov.pl/files/gfx/bip/pl/zamowieniapubliczne/426/248/1/81_gp_rrl_2015_monografia_kardiologiczna.pdf
11https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidy-i-lipidogram
PL2210213401
Partner Publikacji Novartis