Kierunki rozwoju energetyki w Polsce

Forum Wizja Rozwoju, organizowane w Gdyni, poświęcone sprawom związanym z gospodarką, jest obok Forum Ekonomicznego w Karpaczu i Kongresu 590, kolejnym tak ważnym wydarzeniem w naszym świecie gospodarczym. Podczas forum odbyło się kilkadziesiąt paneli tematycznych, w których wzięło udział kilkuset prelegentów. Przedstawiciele administracji rządowej, szefowie największych spółek skarbu państwa, prezesi instytutów badawczych, a także naukowcy dyskutowali nt. wyzwań polskiej gospodarki, omawiali perspektywy i kierunki rozwoju przemysłu. Ważnym zagadnieniem forum była energetyka i kierunki jej rozwoju w Polsce. Tematyka ta będzie miała znaczny wpływ na naszą przyszłość w niemal każdej dziedzinie życia.

Poszukiwanie zielonej energii

Polskę czekają nowe wyzwania związane z nadchodzącą rewolucją w sektorze energetyki. Komisja Europejska przyjęła właśnie pakiet wniosków legislacyjnych służący osiągnięciu neutralności klimatycznej netto UE do roku 2050 oraz – jako krok pośredni – redukcję emisji gazów cieplarnianych (GHG) do 2030 roku o co najmniej 55% w stosunku do roku 1990. I choć negocjacje przed zaakceptowaniem pakietu przez państwa UE (czyli Radę) oraz Parlament Europejski dopiero się zaczną, wiemy z całą pewnością, że Pakiet Fit For 55 w znacznym stopniu zmieni rodzimą energetykę. Kluczowe znaczenie ma więc zaspokojenie dostaw i likwidacji deficytu zielonej energii. Droga od węgla do zeroemisyjnej gospodarki energetycznej wiedzie przez gaz.

– Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo rozpoznawalne w kraju przede wszystkim z wydobycia, dystrybucji i sprzedaży gazu ziemnego będzie „zazieleniać” to paliwo dla swych klientów. Chcemy być animatorem powstawania systemu nowych biometanowni i wprowadzania biometanu, a także domieszek wodoru, do gazowej sieci dystrybucyjnej. W ten sposób będziemy dostarczać bardziej ekologiczne paliwo nie tylko naszym klientom indywidualnym, ale też przemysłowym – wyjaśniał Robert Perkowski, Wiceprezes Zarządu PGNiG SA ds. Operacyjnych, nadzorujący m.in. politykę i programy poszukiwania i wydobycia gazu ziemnego i ropy naftowej, eksploatacji złóż tych węglowodorów, produkcji helu i skroplonego gazu ziemnego (LNG).

Zapotrzebowanie na energię, i to w różnej formie, rośnie, co podkreślał Robert Perkowski. Sprostać temu będzie musiało wiele firm.

– Z punktu widzenia sieciowego najistotniejszą rzeczą jest dokapitalizowanie sieci tak, aby za moment nie stała się wąskim gardłem do przyłączania energetyki zielonej. Ta kwestia powinna być dzisiaj bardzo mocno rozważana przez operatorów. Z perspektywy sieciowej potrzebny jest więc nowy model funkcjonowania energetyki. Tego nie możemy zaniedbać i powinniśmy dążyć do tego, by ci, którzy produkują energię odnawialną, nie traktowali sieci jako wirtualnego magazynu – tłumaczył Waldemar Skomudek, Wiceprezes Zarządu ds. Operatora, Tauron Dystrybucja.

Jak podkreślał ekspert, nowe źródła energii będą powstawały, pozwalają na to środki finansowe. Potrzebny jest jednak nowy model regulacji, który da możliwość funkcjonowania w przyszłych latach.

Nowe technologie dla gospodarki

Nowe rozwiązania w sektorze energetyki powoli eliminują wciąż funkcjonujące. Zasadna więc była dyskusja na temat, jaką rolę będzie w przyszłości spełniał węgiel i do kiedy.

– W przyszłości węgiel nie będzie już podstawowym paliwem dla ciepłowni. Odzyskujemy ciepło od urządzeń kopalnianych, ale równocześnie tam, gdzie to ma sens „zazieleniamy” to ciepło przy pomocy biomasy lub odzyskujemy je w inny sposób – wyjaśniał Jacek Boroń, Prezes Zarządu Węglokoks Energia.

O inicjatywie 3W: Woda – Wodór – Węgiel, wspominał natomiast Radosław Kwiecień, Członek Zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego. Według idei BGK trzy zasoby będą kształtować nowoczesną i zrównoważoną gospodarkę, wpłyną na rozwój innowacyjnych technologii wzmacniających konkurencyjność polskich przedsiębiorstw w efektywnym wykorzystaniu zasobów wodnych, wodoru jako nowoczesnego nośnika energii oraz alternatywnego wykorzystania węgla jako pierwiastka. Jednym z istotnych działań inicjatywy BGK ma być utworzenie Centrum 3W. Jego zadaniem będzie rozbudowa know-how, a w długiej perspektywie wzmacnianie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw zajmujących się wykorzystaniem wodoru, wody i innowacyjnych technologii węglowych.

– Węgiel jest powszechny, występuje wszędzie, na każdym kontynencie. Musimy tylko zacząć wykorzystywać go w inny sposób. Nowe technologie będą wypierały te stosowane dzisiaj i zadecydują, w którą stronę pójdzie gospodarka, w jaki sposób będziemy wykorzystywali surowce energetyczne czy przesyłali prąd. Wierzę bardzo, że w ramach naszej inicjatywy 3W wielki przemysł i koncerny energetyczne będą nowe technologie wdrażały – tłumaczy Radosław Kwiecień.

Skala konsumpcji energii bardzo silnie wiąże się ze stopniem rozwoju społeczno-gospodarczego państwa. W systemie elektroenergetycznym nie może pojawić się luka, a zmiany muszą następować sukcesywnie.

– Wiele jednostek produkcyjnych musi być zastąpiona innymi, zasilanymi ekologicznymi paliwami. My, podążając ścieżką dekarbonizacji, będziemy zastępować węgiel gazem. Mamy w Polsce elektrownie węglowe, które były relatywnie niedawno wybudowane, i których koszt budowy nie został jeszcze zamortyzowany. Proces budowy nowych jednostek jest czasochłonny i wymagający. Myślę, że istotne zmiany, na drodze odchodzenia od węgla, nastąpią za około dziesięć lat. Uważam też, że konwersja na gaz daje dodatkową możliwość, bo ten gaz nie będzie tym samym gazem ziemnym, jaki znamy dzisiaj. Będzie zawierał domieszkę biometanu czy wodoru – mówił Robert Perkowski z PGNiG.

Według scenariusza, jaki nakreślił Dominik Wadecki, Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych, Energa SA, kulminacja wyłączania elektrowni węglowych rozpocznie się w roku 2025, a zakończy w roku 2035, a po roku 2040 będą działały już najnowocześniejsze i najbardziej efektywne bloki dostarczające energię.

Europejski rynek równych szans

Budowa wspólnego rynku energii jest jednym z priorytetów Unii Europejskiej. Celem integracji rynków ma być zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i uzyskanie niższych, akceptowalnych dla odbiorców cen. Czy utworzenie unijnego rynku wewnętrznego w sektorze energii będzie dla Polski dużym wyzwaniem? Co w praktyce zmieni się wówczas dla krajowej energetyki i odbiorców? To zagadnienie, z którym zmierzyli się eksperci forum.

Przy tworzeniu tego gigantycznego rynku ważne jest ustalenie takich zasad jego funkcjonowania, aby faktycznie wszyscy do tego rynku mieli równy dostęp – podkreślił Robert Perkowski z PGNiG.

Korzyści w europejskich rozwiązaniach widzi sektor finansowy.

– Dla instytucji finansowych globalne rynki i handel energią na tego typu rynkach jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ mityguje wiele niebezpieczeństw związanych z płynnością czy niestabilnością cen i możliwości wpływania na nie. Im ten rynek będzie bardziej płynny i będzie na nim więcej uczestników, ceny będą kształtowały się bardzo rynkowo. Tym samym instytucje finansowe czy fundusze będą otwarte na finansowanie inwestycji długoterminowo, w oparciu o ryzyka rynkowe, jeżeli rynek ten daje te mityganty – podsumował Radosław Kwiecień z Banku Gospodarstwa Krajowego.