Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad przepisami zakładającymi usunięcie wymogu posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego przez kandydatów na urząd sędziego i prokuratora. Resort potwierdził zgodę kierownictwa na rozpoczęcie prac legislacyjnych.
Cudzoziemcy z polskim obywatelstwem będą sędziami i prokuratorami?
Resort sprawiedliwości zapowiedział powrót do zasady obowiązującej do 3 kwietnia 2018 roku., zgodnie z którą sędzia musi mieć obywatelstwo polskie, bez wymogu "wyłączności" tego obywatelstwa. Z przekazanej Rzecznikowi Praw Obywatelskich informacji wiceministra sprawiedliwości Dariusza Mazura, przygotowany został projekt usunięcia przepisu o wyłączności obywatelstwa polskiego dla kandydatów na urząd sędziego sądu powszechnego, wojskowego, Sądu Najwyższego oraz prokuratora. Projekt uzyskał zgodę kierownictwa resortu na wszczęcie procesu legislacyjnego i znajduje się na końcowym etapie prac.
Obecny stan prawny – wyłącznie polskie obywatelstwo
W obecnie obowiązującym stanie prawnym – od kwietnia 2018 roku – ustawa prawo o ustroju sądów powszechnych nakłada wymóg posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego przez sędziów. Ustawodawca określił wówczas półroczny termin na dopełnienie formalności, a w razie jego przekroczenia groziły konsekwencje dyscyplinarne. Jak informowano, sędziowie posiadający podwójne obywatelstwo dopełnili wskazanych wymogów.
W 2018 r. argumentację wyłączonego polskiego obywatelstwa przedstawił ówczesny minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. "Sędziowie muszą działać mając na względzie interes państwa i na rzecz dobra wspólnego. Ograniczenie ryzyka działania na rzecz innego państwa przez osoby sprawujące funkcje publiczne wymusza bardziej rygorystyczne wymagania państwa wobec tych osób" — powiedział "Wprowadzone zmiany statuujące warunek posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego w odniesieniu do sędziów są uzasadnione, z uwagi na ustawowe zadania tej grupy zawodowej oraz fakt, że pełniona przez nich służba związana jest z wykonywaniem władzy publicznej oraz realizacją polityki bezpieczeństwa wewnętrznego państwa" — dodał polityk.
RPO chce zniesienia wymogu "wyłączności"
Ze stanowiskiem ówczesnego kierownictwa resortu sprawiedliwości nie zgadzał się Rzecznik Praw Obywatelskich, który od maja 2024 r. proponował powrót do stanu prawnego sprzed 3 kwietnia 2018 r. oraz zastąpienie wymogu "wyłączności" obywatelstwa polskiego wymogiem posiadania obywatelstwa polskiego, z możliwością łączenia go z obywatelstwami innych państw. Zdaniem RPO obowiązujące przepisy naruszają prawo dostępu do służby publicznej oraz zasady równości, a także na niespójność wymogów wobec różnych grup zawodowych.
W konsekwencji RPO zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o rozważenie prac legislacyjnych usuwających niespójności i rozwiązania uznane za niekonstytucyjne, w tym o zastąpienie wymogu "wyłączności" obywatelstwa oraz zmianę procedury dostępu do urzędu sędziego.
Obecnie obywatele innego państwa nie mogą pełnić funkcję sędziów powszechnych i sędziów Sądu Najwyższego, to mogą obejmować urzędy wojewódzkich sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zmiana prawna umożliwiłaby im dostęp do wszystkich systemów wymiaru sprawiedliwości.
Czytaj też:
Polski sąd uchylił wyrok potrójnemu mordercy. Powód szokuje
Zostań współwłaścicielem Do Rzeczy S.A.
Kup akcje już dziś – roczna subskrypcja gratis.
Szczegóły:
platforma.dminc.pl