Rzym: Kościoły stacyjne to wielkopostna pielgrzymka śladami historii

To nie jest nowy zwyczaj. Lista kościołów stacyjnych została ostatecznie ustalona przez Grzegorza Wielkiego. Jeden dzień Wielkiego Postu to jeden kościół stacyjny. Początek to Bazylika św. Sabiny na Awentynie, gdzie papież odprawia liturgię Środy Popielcowej, a zakończenie odbywa się w Bazylice św. Jana na Lateranie w Wielką Sobotę.

Pielgrzymka przez historię Kościoła

"Starożytna liturgia rzymska poprzez stacje wielkopostne wyznaczyła szczególną geografię wiary; przyświecała temu myśl, że w związku z przybyciem Piotra i Pawła oraz zniszczeniem Świątyni Jerozolima jakoby przeniosła się do Rzymu; Rzym chrześcijański postrzegano jako rekonstrukcję Jerozolimy z czasów Jezusa, w obrębie murów miasta. Ta nowa wewnętrzna duchowa geografia, wpisana w tradycję kościołów stacyjnych Wielkiego Postu, nie jest zwykłym rozpamiętywaniem przeszłości ani pozbawioną treści antycypacją przyszłości. Przeciwnie, ma ona pomagać wiernym przejść wewnętrzną drogę – drogę nawrócenia i pojednania, by dotrzeć do chwały niebieskiego Jeruzalem, gdzie mieszka Bóg" – tłumaczył papież Benedykt XVI w 2007 roku podczas liturgii Środy Popielcowej.

W I wieku chrześcijaństwa, kształt liturgii dopiero się kształtował. Wówczas to św. Ignacy z Antiochii pisał: Ubi episcopus, ibi Ecclesia (List do Smyrny VIII,2), czyli "gdzie jest biskup, tam jest Kościół". Ważne było również, aby tę komunię Kościoła wyrazić w sposób widzialny. W Rzymie biskupem miejsca jest papież. Już w IV i V wieku odprawiano liturgie papieskie w nowo wybudowanych bazylikach: św. Jana na Lateranie, św. Piotra na Watykanie, w świątyni nad grobem św. Pawła, w sanktuarium maryjnym na Eskwilinie, w bazylice Świętego Krzyża Jerozolimskiego na miejscu pałacu cesarzowej Heleny, matki Konstantyna, w bazylice zbudowanej nad grobem rzymskiego męczennika Wawrzyńca oraz w świątyni nad katakumbami św. Sebastiana.

Z czasem do tych miejsc zaczęły dołączać inne świątynie – zazwyczaj związane z ważnymi świadkami wiary.

Skąd nazwa "kościół stacyjny"?

Kościoły nazywały się stacyjnymi, ponieważ stanowiły "statio" – cel, miejsce, do którego zdążały i w którym zatrzymywały się dwie procesje, które danego dnia zmierzały do świątyni. Jedna procesja to byli rzymscy chrześcijanie, którzy wyruszali z uzgodnionego wcześniej miejsca. Drugą procesję towrzyli zaś papież i jego duchowieństwo, którzy wychodzili z pałacu na Lateranie.

Kościół stacyjny był więc miejscem spotkania obu procesji. Tradycja ta zachowała się po części do dziś. Właśnie w Środę Popielcową wierni gromadzą się w kościele św. Anzelma i udają się w procesji do bazyliki św. Sabiny na Awentynie, gdzie spotykają się z procesją papieską, by tam uczestniczyć w liturgii Środy Popielcowej.

Czytaj też:
"Katolicki ramadan". Szokujące słowa kardynała o Wielkim PościeCzytaj też:
Wielki Post już za tydzień. Papież Franciszek: Podążajmy w nadziei