W ramach Obchodów Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc odbędą się oficjalne uroczystości na terenie dawnego obozu pod pomnikiem „Tędy przeszła Warszawa”, jak również odprawiona będzie Msza Święta w Parafii NPNMP w Żbikowie i koncert słowo-muzyczny „Kiedy ucichną pociągów dreszcze” oraz Msza Święta w Parafii św. Wojciecha na Woli. Obchody Dnia Pamięci zostały objęte Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.
Obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc są współorganizowane przez Muzeum Dulag 121, Powiat Pruszkowski, Miasto Pruszków, Instytut Pamięci Narodowej i Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Program Obchodów Dnia Pamięci
30 września 2023
Godz. 12.00
Teren dawnego obozu Dulag 121 (dziś MLP Group)
ul. 3 Maja 8A, Pruszków
Obchody rozpoczniemy 30 września o godz. 12.00 od oficjalnych uroczystości pod pomnikiem „Tędy przeszła Warszawa”.
W programie:
- Przemówienie okolicznościowe
- Wystąpienia Świadków Historii – byłych więźniów obozu Dulag 121
- Apel Pamięci
- Ceremonia złożenia wieńców i zapalenia zniczy pod Pomnikiem
Uroczystości odbędą się w asyście honorowej Wojska Polskiego.
Po oficjalnej części Obchodów zaprosimy Państwa na poczęstunek, który będzie również okazją do wspólnych rozmów i wymiany doświadczeń.
Podczas wydarzenia prezentowana będzie wystawa „Zbrodnie (nie)osądzone. Rozliczenia z niemieckimi sprawcami zbrodni z okresu II wojny światowej” przygotowana przez Delegaturę IPN w Kielcach.
1 października 2023
Godz. 18.00
Parafia NPNMP w Żbikowie
ul. 3 Maja 124, Pruszków
W niedzielę, 1 października o godz. 18.00 zapraszamy do udziału we Mszy Świętej w intencji więźniów obozu Dulag 121 i niosących im pomoc. Po mszy odbędzie się koncert „Kiedy ucichną pociągów dreszcze…” przygotowany przez Fundację ART. Wystąpią: Andrzej Mastalerz i Maria Reif (teksty), Maria Tsapenko (piano), Dawid Mkrtchyan (skrzypce), Aleksandra Muszyńska (śpiew)
2 października 2023
Godz. 18.00
Parafia św. Wojciecha na Woli
ul. Wolska 76, Warszawa
W Dzień Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy zapraszamy na Mszę Świętą w intencji warszawiaków, którzy musieli żyć w ogarniętym walkami mieście oraz wypędzonych do obozu Dulag 121. Msza zostanie odprawiona w Kościele św. Wojciecha na Woli, gdzie w czasie Powstania był zorganizowany jeden z punktów zbornych dla ludności cywilnej wypędzanej z Warszawy.
Obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc Patronatem Honorowym objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Pan Andrzej Duda.
2 października 2023 r. w Dzień Pamięci Ludności Cywilnej Powstańczej Warszawy pod tablicami upamiętniającymi więźniów obozu przejściowego Dulag 121 na Cmentarzu w Tworkach oraz na Cmentarzu Żbikowskim w Pruszkowie oficjalne delegacje złożą wiązanki kwiatów.
***
Durchgangslager 121 – obóz dla wypędzonych z Warszawy
Obóz Dulag 121 utworzony 6 sierpnia 1944 był dla warszawiaków miejscem gehenny wypędzenia, gdzie w trudnych warunkach, bez zapewnionej pomocy medycznej, dostępu do wody i wyżywienia, czekali oni na dalszą wywózkę w nieznanym kierunku.
W pomoc więźniom obozu przejściowego w Pruszkowie solidarnie zaangażowali się mieszkańcy Pruszkowa i okolicznych miejscowości. To na nich Niemcy scedowali organizację kuchni, żywności, personelu medycznego i innych rzeczy potrzebnych wypędzonych. Dzięki nim wielu warszawiaków uniknęło wywózki i mogło uciec z obozu.
„Tędy przeszła Warszawy” – upamiętnienie wypędzonych
Tradycja uroczystości na terenie dawnego obozu Durchgangslager 121 sięga pierwszy lat po wojnie, kiedy to kolejarze pracujący na terenie warsztatów kolejowych upamiętniali tragiczne losy wypędzonych. Muzeum Dulag 121 wspólnie z Powiatem Pruszkowskim i Miastem Pruszków włączyło się w tą tradycję i kontynuuje ją organizując coroczne Obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc.
Organizując Dzień Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc pragniemy nie tylko oddać hołd Powstańcom, ale przede wszystkim chcemy upamiętnić Ludność Cywilną, która między sierpniem a październikiem 1944 roku ginęła w masowych egzekucjach i bombardowaniach oraz przeżyła dramat wypędzenia, a także tych, którzy często z narażeniem życia, nieśli im bezinteresownie pomoc. Większość mieszkańców stolicy i okolicznych miejscowości, których w czasie exodusu pozbawiono domów i dobytku, kierowano do obozu przejściowego dla ludności cywilnej utworzonego na terenie pruszkowskich warsztatów kolejowych, skąd wywożeni byli na roboty przymusowe do III Rzeszy, na tułaczkę w głąb Generalnego Gubernatorstwa lub do obozów koncentracyjnych.