Ezoteryczny Wschód

Na ośnieżonej polanie, wokół ogniska, stoją w kręgu młode kobiety w mnisich kapturach i wypowiadają magiczne zaklęcia. W tle słychać mroczną muzykę. Nagranie przedstawia rytuał „bojowych magów Rosji”, mający na celu doprowadzenie do zdjęcia sankcji i przybliżenie zwycięstwa w „specoperacji”. Jest to też podjęcie walki z „ukraińskimi wiedźmami”, które jakoby pomagają swoim żołnierzom na froncie. Film został opublikowany w marcu 2023 r. na Telegramie rosyjskiego portalu informacyjnego Mash. Według sondażu Centrum Lewady, przeprowadzonego w kwietniu 2022 r., 27 proc. Rosjan wierzy w Królestwo Niebieskie, a 29 proc. – w skuteczność rzuconego uroku czy w tzw. złe oko (ros. sgłaz – wiara w to, że złe spojrzenie może zrobić komuś krzywdę). Tendencja w obu wypadkach jest raczej wzrostowa. W 2015 r. w niebo wierzyło 11 proc. Rosjan, a w czary – 15 proc.

Stereotyp o „uduchowionych Rosjanach” ma w sobie ziarno prawdy. Owszem, Rosjanie są bardzo dalecy od „zgniłego Zachodu” z jego racjonalizmem czy ateizmem. Ale nie dlatego, że są głęboko religijni, tylko dlatego, że są głęboko przesądni. Wiara w niebo jest na podobnym poziomie co wiara w czary, ale już pod względem uczestnictwa w konkretnych praktykach okultyzm wygrywa z chrześcijaństwem. Około 66 proc. Rosjan to prawosławni. Tyle że ledwie kilka procent regularnie chodzi do cerkwi, a 43 proc. (jak informuje Centrum Lewady) nie chodzi nigdy. Natomiast w 2024 r. aż 39 proc. Rosjan korzystało z pomocy wróżki.

Magiczne myślenie

Po czarną magię chętnie sięgają również Ukraińcy. Według sondażu przeprowadzonego przez Kijowski Międzynarodowy Instytut Socjologii (KMIS) na przełomie lutego i marca 2024 r. 35 proc. Ukraińców wierzy w astrologię, 25 proc. w zdolność jasnowidzenia, 15 proc. – w tarota. Wojna doprowadziła też do wzrostu religijności, ale tylko chwilowego. Według badań Centrum Razumkowa odsetek wierzących wzrósł z 68 proc. pod koniec 2021 r. do 74 proc. w listopadzie 2022 r., jednak rok później znowu spadł do 70,5 proc.