W poniedziałek 1 września rozpoczyna się rok szkolny 2025/2026. W szkołach odbędą się uroczyste apele. Z szacunkowych danych Ministerstwa Edukacji Narodowej wynika, że do nauki przystąpi około 4,9 mln uczniów. W klasach pierwszych szkół podstawowych prognozowane jest niespełna 400 tys. uczniów. To o ponad 30 tys. mniej niż w roku szkolnym 2024/2025.
W szkołach podstawowych uczyć się będzie 3 mln 236,9 tys. uczniów. W liceach ogólnokształcących – 757,2 tys. W technikach – 685,5 tys. W szkołach branżowych I stopnia – 196,2 tys. Natomiast w szkołach branżowych II stopnia – 15,9 tys.
Dwa nowe przedmioty szkolne
W roku szkolnym 2025/2026 uczniów oraz nauczycieli czeka sporo zmian. Pojawiły się dwa nowe przedmioty. Edukacja zdrowotna zastąpi wychowanie do życia w rodzinie. Przedmiot wprowadzony przez minister Barbarę Nowacką budzi kontrowersje, szczególnie w kontekście poruszanych treści dotyczących seksualności. Zajęcia będą prowadzone w klasach IV-VIII szkół podstawowych i w klasach I-III szkół ponadpodstawowych. Mają się one odbywać w wymiarze jednej godziny lekcyjnej w tygodniu. Zasady uczestnictwa w zajęciach pozostaną takie same jak w przypadku WDŻ – będą one nieobowiązkowe. Rodzice lub pełnoletni uczniowie mogą z nich zrezygnować pisemnie. Oświadczenia można składać w sekretariatach szkół. Formularze są dostępne w szkołach oraz w internecie. Termin mija 25 września.
Drugi nowy przedmiot, który od września pojawi się w polskich szkołach, to edukacja obywatelska. Według resortu edukacji narodowej, głównym celem edukacji obywatelskiej jest przygotowanie uczniów do świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania obywatelskiego w społeczeństwie demokratycznym. Przedmiot będzie budował i wzmacniał postawy patriotyczne młodych ludzi oparte na poczuciu tożsamości i dumie z przynależności do wspólnoty, troski o małą i dużą ojczyznę oraz poczuciu odpowiedzialności za jej kształt. Przedmiot ma także kształtować otwartość i szacunek względem innych, empatię i solidarność z innymi oraz zaangażowanie na rzecz dobra wspólnego.
Rewolucja w lekcjach WF-u
Od września również lekcje wychowania fizycznego będą realizowane na nowych zasadach. Reforma MEN zakłada większą różnorodność zajęć, testy sprawnościowe w młodszych klasach i nowe formy aktywności dla starszych uczniów.
W przypadku klas I-III szkoły podstawowej podstawa programowa WF-u przewiduje obowiązek przeprowadzenia testów sprawnościowych (analogicznych jak dotychczas w przypadku uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej). Natomiast w przypadku klas VII-VIII szkoły podstawowej podstawa programowa obejmuje fakultatywny dział umożliwiający zapoznanie uczniów z ćwiczeniami, które są stosowane w trakcie rekrutacji do służb mundurowych i innych zawodów, w których wymagana jest wysoka sprawność fizyczna. Co ważne, w szkołach ponadpodstawowych tego typu zajęcia będą obowiązkowe dla wszystkich uczniów. Resort edukacji przekonuje, że chodzi o diagnozę sprawności młodzieży i wyławianie talentów sportowych, a nie samo ocenianie. Wyniki z testów sprawnościowych nie będą wpływać na końcową ocenę z WF-u.
Jedna godzina religii w szkole
Od 1 września liczba lekcji religii i etyki zmniejszy się z dwóch do jednej w tygodniu. Katechezy będą organizowane bezpośrednio przed obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi lub bezpośrednio po nich. Zasada nie będzie obowiązywać w tych oddziałach szkoły podstawowej, w których (na dzień 15 września) wszyscy uczniowie będą uczęszczać na lekcje religii lub etyki. Resort edukacji ograniczył możliwość łączenia uczniów klas I-III szkoły podstawowej w grupy międzyklasowe podczas zajęć religii i etyki. Taka sytuacja będzie możliwa jedynie wtedy, gdy uczestnictwo w takich lekcjach zadeklaruje mniej niż siedmioro uczniów w klasie.
Jak wskazuje przewodniczący Stowarzyszenia Katechetów Świeckich Piotr Janowicz, w efekcie rozporządzenia podpisanego przez minister Barbarę Nowacką pracę straci aż 11 tys. katechetów. Co ważne, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że rozporządzenie MEN jest niezgodne z konstytucją i ustawą o systemie oświaty. Orzeczenie zapadło jednogłośnie. Jednak rząd Donalda Tuska nie uznaje wyroków TK, powołując się na uchwałę Sejmu z 6 marca 2024 r. w sprawie "usunięcie skutków kryzysu konstytucyjnego".
Nowe terminy ferii zimowych
Zmiany dotkną też organizacji ferii. Zimowa przerwa została podzielona na trzy, a nie na cztery terminy. Na nowo ustalono również grupy województw. Pod uwagę wzięto liczbę uczniów w każdym z nich.
Uczniowie z województw mazowieckiego, pomorskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego odpoczną od 19 stycznia do 1 lutego. W województwach dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, zachodniopomorskim, małopolskim i opolskim ferie odbędą się w dniach 2-15 lutego. Z kolei od 16 lutego do 1 marca przerwa będzie trwała w województwach podkarpackim, lubelskim, wielkopolskim, lubuskim i śląskim. Zachowana została zasada rotacji. To oznacza, że – podobnie jak dotychczas – te województwa, które w 2026 r. będą miały ferie w ostatnim terminie, w 2027 r. zaczną przerwę zimową w pierwszej kolejności.
Koniec tzw. godzin czarnkowych
W życie weszły zmiany w Karcie Nauczyciela. Zniesione zostały tzw. godziny czarnkowe. Zacznie obowiązywać również zmiana dotycząca zatrudniania nauczycieli specjalistów pomocy psychologiczno-pedagogicznej w placówkach niepublicznych.
Uchylone zostały przepisy nakładające na nauczycieli obowiązek wyznaczania sztywnych godzin konsultacji w szkole. Dotychczas nauczyciel musiał być dostępny na dodatkowe konsultacje godzinę tygodniowo. Druga nowelizacja Karty Nauczyciela dotyczy zatrudniania nauczycieli w niepublicznych jednostkach systemu oświaty. Od września takie placówki będą mogły powierzać psychologom, pedagogom, logopedom i innym nauczycielom specjalistom prowadzenie zajęć w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej również na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowa zlecenie, kontrakt B2B). Kluczowa zasada: wymiar tych zadań nie może przekroczyć dziewięciu godzin tygodniowo dla danego specjalisty. Realizowane w ten sposób godziny będą wliczane do standardów zatrudnienia. Nowe przepisy będą obowiązywać pilotażowo do 31 sierpnia 2027 r. Po tym czasie oceniona zostanie ich skuteczność.
Czytaj też:
Uczniowie żądają dymisji Barbary Nowackiej. "Ministerstwo nie zdało"Czytaj też:
Brakuje nauczycieli. Tysiące wakatów w szkołach